iv Kal. Febr. 49 Capuae
TULLIUS S. D. TIRONI SUO
Quo in discrimine versetur salus mea et bonorum omnium 16.12.1.1
atque universae rei publicae ex eo scire potes quod domos
nostras et patriam ipsam vel diripiendam vel inflammandam
reliquimus. in eum locum res deducta est ut, nisi qui deus
vel casus aliquis subvenerit, salvi esse nequeamus. 5
  Equidem, ut veni ad urbem, non destiti omnia et sentire 2.1
et dicere et facere quae ad concordiam pertinerent. sed mirus
invaserat furor non solum improbis sed etiam iis qui boni
habentur, ut pugnare cuperent, me clamante nihil esse bello
civili miserius. itaque, cum Caesar amentia quadam raperetur 5
et oblitus nominis atque honorum suorum Ariminum,
Pisaurum, Anconam, Arretium occupavisset, urbem re-
liquimus, quam sapienter aut quam fortiter nihil attinet
disputari.
  Quo quidem in casu simus vides. feruntur omnino con- 3.1
diciones ab illo, ut Pompeius eat in Hispaniam, dilectus qui
sunt habiti et praesidia nostra dimittantur; se ulteriorem
Galliam Domitio, citeriorem Considio Noniano (his enim
obtigerunt) traditurum; ad consulatus petitionem se ven- 5
turum, neque se iam velle absente se rationem haberi suam;
se praesentem trinum nundinum petiturum. accepimus
condiciones, sed ita ut removeat praesidia ex iis locis quae
occupavit, ut sine metu de his ipsis condicionibus Romae
senatus haberi possit. id ille si fecerit, spes est pacis, non 4.1
honestae (leges enim imponuntur), sed quidvis est melius
quam sic esse ut sumus. sin autem ille suis condicionibus stare
noluerit, bellum paratum est, eius modi tamen quod sustinere
ille non possit, praesertim cum a suis condicionibus ipse 5
fugerit; tantum modo ut eum intercludamus ne ad urbem
possit accedere, quod sperabamus fieri posse. dilectus enim
magnos habebamus putabamusque illum metuere, si ad
urbem ire coepisset, ne Gallias amitteret, quas ambas habet
inimicissimas praeter Transpadanos, ex Hispaniaque sex 10
legiones et magna auxilia Afranio et Petreio ducibus
habet a tergo. videtur, si insaniet, posse opprimi, modo ut
urbe salva. maximam autem plagam accepit quod is
qui summam auctoritatem in illius exercitu habebat,
T. Labienus, socius sceleris esse noluit. reliquit illum et <est> 15
nobiscum, multique idem facturi esse dicuntur.
  Ego adhuc orae maritimae praesum a Formiis. nullum 5.1
maius negotium suscipere volui, quo plus apud illum meae
litterae cohortationesque ad pacem valerent. sin autem erit
bellum, video me castris et certis legionibus praefuturum.
habeo etiam illam molestiam, quod Dolabella noster apud 5
Caesarem est.
  Haec tibi nota esse volui; quae cave ne te perturbent et
impediant valetudinem tuam. ego A. Varroni, quem cum 6.1
amantissimum mei cognovi tum etiam valde tui studiosum,
diligentissime te commendavi, ut et valetudinis tuae
rationem haberet et navigationis et totum te susciperet ac
tueretur. quem omnia facturum confido; recepit enim et 5
mecum locutus est suavissime.
  Tu, quoniam eo tempore mecum esse non potuisti quo ego
maxime operam et fidelitatem desideravi tuam, cave festines
aut committas ut aut aeger aut hieme naviges. numquam
sero te venisse putabo si salvus veneris. adhuc neminem 10
videram qui te postea vidisset quam M. Volusius, a quo tuas
litteras accepi. quod non mirabar; neque enim meas puto ad
te litteras tanta hieme perferri. sed da operam ut valeas et,
si valebis, cum recte navigari poterit, tum naviges. Cicero
meus in Formiano erat, Terentia et Tullia Romae. 15
  Cura ut valeas.
 IIII Kal. Febr. Capua.