iii Kal. Mart. 49
CICERO ATTICO SAL.
Quod me magno animi motu perturbatum putas, sum 8.11.1.1
equidem, sed non tam magno quam tibi fortasse videor;
levatur enim omnis cura cum aut constitit consilium aut
cogitando nihil explicatur. lamentari autem licet illud quidem
totos dies; sed vereor ne, nihil cum proficiam, etiam dedecori 5
sim studiis ac litteris nostris. consumo igitur omne tempus
considerans quanta vis sit illius viri quem nostris <libris>
satis diligenter, ut tibi quidem videmur, expressimus. tenesne
igitur moderatorem illum rei publicae quo referre velimus
omnia? nam sic quinto, ut opinor, in libro loquitur Scipio: 10
'ut enim gubernatori cursus secundus, medico salus, imperatori
victoria, sic huic moderatori rei publicae beata civium vita
proposita est, ut opibus firma, copiis locuples, gloria ampla,
virtute honesta sit; huius enim operis maximi inter homines
atque optimi illum esse perfectorem volo'. hoc Gnaeus 2.1
noster cum antea numquam tum in hac causa minime
cogitavit. dominatio quaesita ab utroque est, non id actum,
beata et honesta civitas ut esset. nec vero ille urbem reliquit
quod eam tueri non posset nec Italiam quod ea pelleretur, 5
sed hoc a primo cogitavit, omnis terras, omnia maria movere,
reges barbaros incitare, gentis feras in Italiam armatas
adducere, exercitus conficere maximos. genus illud Sullani
regni iam pridem appetitur, multis qui una sunt cupientibus.
an censes nihil inter eos convenire, nullam pactionem fieri 10
potuisse? hodie potest. sed neutri σκοπὸς est ille, ut nos
beati simus; uterque regnare vult.
  Haec a te invitatus breviter exposui; voluisti enim me 3.1
quid de his malis sentirem ostendere. προθεσπίζω igitur,
noster Attice, non hariolans, ut illa cui nemo credidit, sed
coniectura prospiciens: 'iamque mari magno . . . '; non
multo, inquam, secus possum vaticinari; tanta malorum im- 5
pendet Ἰλιάς. atque hoc nostra gravior est causa qui domi
sumus quam illorum qui una transierunt, quod illi [qui]
alterum metuunt, nos utrumque. cur igitur, inquis, re- 4.1
mansimus? vel tibi paruimus vel non occurrimus vel hoc
fuit rectius. conculcari, inquam, miseram Italiam videbis
proxima aestate <aut alterius> aut utriusque [in] mancipiis
ex omni genere collectis, nec tam <singulorum proscr>iptio 5
pertimescenda, quae Luceriae multis sermonibus denuntiata
esse dicitur, quam universae interitus; tantas in confligendo
utriusque viris video futuras. habes coniecturam meam. tu
autem consolationis fortasse aliquid exspectasti. nihil invenio;
nihil fieri potest miserius, nihil perditius, nihil foedius. 10
  Quod quaeris quid Caesar ad me scrips<er>it, quod saepe, 5.1
gratissimum sibi esse quod quierim, oratque in eo ut per-
severem. Balbus minor haec eadem mandata. iter autem erat
eius ad Lentulum consulem cum litteris Caesaris prae-
miorumque promissis si Romam revertisset. verum cum 5
habeo rationem dierum, ante puto tramissurum quam
potuerit conveniri.
  Epistularum Pompei duarum quas ad me misit negle- 6.1
gentiam meamque in rescribendo diligentiam volui tibi
notam esse. earum exempla ad te misi.
  Caesaris hic per Apuliam ad Brundisium cursus quid efficiat 7.1
exspecto. utinam aliquid simile Parthicis rebus! simul aliquid
audiero, scribam ad te. tu ad me velim bonorum sermones;
Romae frequentes esse dicuntur. scio equidem te in publicum
non prodire, sed tamen audire te multa necesse est. 5
  Memini librum tibi adferri a Demetrio Magnete ad te
missum περὶ ὁμονοίας. eum mihi velim mittas. vides quam
causam mediter.