IN C. SALLVSTIVM CRISPVM
INVECTIVA
  Ea demum magna voluptas est, C. Sallusti, aequalem 1.1
ac parem verbis vitam agere, neque quicquam tam ob-
scaenum dicere, cui non ab initio pueritiae omni ge-
nere facinoris aetas tua respondeat, ut omnis oratio
moribus consonet. neque enim qui ita vivit, ut tu, aliter 5
ac tu loqui potest, neque qui tam inloto sermone utitur,
vita honestior est. quo me praevertam, patres con-
scripti, unde initium sumam? maius enim mihi dicendi
onus imponitur, quo notior est uterque nostrum, quod
aut si de mea vita atque actibus huic conviciatori 10
respondero, invidia gloriam consequetur, aut si huius
facta mores omnem aetatem nudavero, in idem vitium
incidam procacitatis, quod huic obicio. id vos si forte
offendimini, iustius huic quam mihi suscensere debetis,
qui initium introduxit. ego dabo operam, ut et pro me 2.1
minimo cum fastidio respondeam et in hunc minime
mentitum esse videatur. scio me, patres conscripti, in
respondendo non habere magnam exspectationem, quod
nullum vos sciatis novum crimen in Sallustium audi- 5
turos, sed omnia vetera recognituros, quis et meae et
vestrae iam et ipsius aures calent. verum eo magis
odisse debetis hominem, qui ne incipiens quidem pec-
care minimis rebus posuit rudimentum, sed ita ingres-
sus est, ut neque ab alio vinci possit neque ipse se 10
omnino reliqua aetate praeterire. itaque nihil aliud 3.1
studet nisi ut lutulentus cum quovis volutari. longe
vero fallitur opinione. non enim procacitate linguae
vitae sordes eluuntur, sed est quaedam calumnia, quam
unus quisque nostrum testante animo suo fert de eo, 5
qui falsum crimen bonis obiectat. quod si vita istius
memoriam vicerit, illam, patres conscripti, non ex ora-
tione sed ex moribus suis spectare debebitis. iam dabo
operam, quam maxime potuero, breve ut faciam. ne-
que haec altercatio nostra vobis inutilis erit, patres 10
conscripti. plerumque enim res publica privatis crescit
inimicitiis, ubi nemo civis qualis sit vir potest latere.