'Numquam ego ratus sum fore uti rex maxumus in 110.1.1
hac terra et omnium, quos novi, privato homini gratiam
deberem. et mehercule, Sulla, ante te cognitum multis 2.1
orantibus, aliis ultro egomet opem tuli, nullius indiguus.
id inminutum, quod ceteri dolere solent, ego laetor. 3.1
fuerit mihi eguisse aliquando pretium tuae amicitiae,
qua apud meum animum nihil carius est. id adeo ex-
periri licet. arma viros pecuniam, postremo quicquid 4.1
animo lubet, sume utere, et, quoad vives, numquam tibi
redditam gratiam putaveris: semper apud me integra
erit; denique nihil me sciente frustra voles. nam, ut ego 5.1
aestumo, regem armis quam munificentia vinci minus
flagitiosum est.
  Ceterum de re publica vostra, quoius curator huc mis- 6.1
sus es, paucis accipe. bellum ego populo Romano neque
feci neque factum umquam volui; at finis meos advor-
sum armatos armis tutatus sum. id omitto, quando vobis 7.1
ita placet. gerite quod voltis cum Iugurtha bellum. ego 8.1
flumen Muluccham, quod inter me et Micipsam fuit, non
egrediar neque id intrare Iugurtham sinam. praeterea si
quid meque vobisque dignum petiveris, haud repulsus
abibis.' 5
  Ad ea Sulla pro se breviter et modice, de pace et com- 111.1.1
munibus rebus multis disseruit. denique regi patefacit,
quod polliceatur, senatum et populum Romanum, quon-
iam armis amplius valuissent, non in gratiam habitu-
ros; faciundum ei aliquid, quod illorum magis quam sua 5
rettulisse videretur. id adeo in promptu esse, quoniam
copiam Iugurthae haberet. quem si Romanis tradidisset,
fore ut illi plurumum deberetur; amicitiam foedus Nu-
midiae partem, quam nunc peteret, tum ultro adventu-
ram. rex primo negitare: cognationem, adfinitatem, prae- 2.1
terea foedus intervenisse; ad hoc metuere, ne fluxa fide
usus popularium animos avorteret, quis et Iugurtha
carus et Romani invisi erant. denique saepius fatigatus 3.1
lenitur et ex voluntate Sullae omnia se facturum pro-
mittit. ceterum ad simulandam pacem, quoius Numida 4.1
defessus bello avidissumus erat, quae utilia visa consti-
tuunt. ita conposito dolo digrediuntur.