Pascuntur armenta commodissime in nemoribus, 2.5.11.7
ubi virgulta et frons multa: hieme cum hibernant
secundum mare, aestu abiguntur in montes frondosos.
propter feturam haec servare soleo. ante admissuram 12.1
mensem unum ne cibo et potione se inpleant, quod
existimantur facilius macrae concipere. contra tauros
duobus mensibus ante admissuram herba et palea ac
faeno facio pleniores et a feminis secerno. habeo 5
tauros totidem, quot Atticus, ad matrices lxx duo,
unum anniculum, alterum bimum. haec secundum
astri exortum facio, quod Graeci vocant lyran, fidem
nostri. tum denique tauros in gregem redigo. mas 13.1
an femina sit concepta, significat descensu taurus, cum
init [si], quod, si mas est, in dexteriorem partem abit;
si femina, in sinisteriorem. cur hoc fiat, vos videritis, in-
quit mihi, qui Aristotelem legitis. non 5
minores oportet inire bimas, ut trimae pariant, eo melius,
si quadrimae. pleraeque pariunt in decem annos, quae-
dam etiam plures. maxime idoneum tempus ad con-
cipiendum a delphini exortu usque ad dies quadraginta
aut paulo plus. quae enim ita conceperunt, tempera- 10
tissimo anni tempore pariunt: vaccae enim mensibus
decem sunt praegnates. de quibus admirandum scrip- 14.1
tum inveni, exemptis testiculis si statim admiseris
taurum, concipere. eas pasci oportet locis viridibus
et aquosis. cavere oportet ne aut angustius stent
aut feriantur aut concurrant. itaque quod eas aestate 5
tabani concitare solent et bestiolae quaedam minutae
sub cauda ali[i], ne concitentur, aliqui solent includere
saeptis. iis substerni oportet frondem aliudve quid
in cubilia, quo mollius conquiescant. aestate ad aquam
appellendum bis, hieme semel. cum parere coeperunt, 15.1
secundum stabula pabulum servari oportet integrum,
quod [r]egredientes degustare possint: fastidiosae enim
fiunt. et providendum, quo recipiunt se, ne frigidus
locus sit: algor enim eas et famis macescere cogit. 5
in alimoniis armenticium pecus sic contuendum. lac- 16.1
tantes cum matribus ne cubent: obteruntur enim. ad
eas mane adigi oportet, et cum redierunt e pastu. cum
creverunt vituli, levandae matres pabulo viridi obi-
ciendo in praesepiis. item his, ut fere in omnibus 5
stabulis, lapides substernendi aut quid item, ne ungulae
putrescant. ab aequinoctio autumnali una pascuntur
cum matribus. castrare non oportet ante bimum, 17.1
quod difficulter, si aliter feceris, se recipiunt. qui
autem postea castrantur, duri et inutiles fiunt. item
ut in reliquis gregibus pecuariis dilectus quotannis
habendus et reiculae reiciundae, quod locum occupant 5
earum quae ferre possunt fructus. siquae amisit vitu-
lum, ei supponere oportet eos, quibus non satis prae-
bent matres. semestribus vitulis obiciunt furfures
triticios et farinam hordeaceam et teneram herbam
et ut bibant mane et vesperi curant. de sanitate sunt 18.1
conplura, quae exscripta de Magonis libris armen-
tarium meum crebro ut aliquid legat curo. numerus
de tauris et vaccis sic habendus, ut in sexaginta unus
sit anniculus, alter bimus. quidam habent aut minorem 5
aut maiorem numerum [gregum]. nam apud <Atti>cum
duo tauri in septuaginta matribus sunt. numerum
gregum alius facit alium, quidam centenarium modi-
cum putant esse, ut ego. Atticus cent[aur]um viginti
habet, ut Lucienus. 10