Quoniam de cultu agrorum abunde primo uolumine 1.1.1
praecepisse uidemur, non intempestiua erit arborum uirgul-
torumque cura, quae uel maxima pars habetur rei rusticae
placet igitur, sicuti Vergilio, nobis quoque duo esse genera
surculorum, quorum alterum sua sponte gignitur, alterum 5
cura mortalium procedit: illud, quod non ope humana pro-
uenit, materiae magis aptum, hoc, cui labor adhibetur, ido-
neum fructibus. de hoc itaque praecipiendum est, atque 2.1
id ipsum genus tripertito diuiditur; nam ex surculo uel arbor
procedit, ut olea, ficus, pirus, uel frutex, ut uiolae, rosae,
harundines, uel tertium quiddam, quod neque arborem neque
fruticem proprie dixerimus, sicuti est uitis. arborum et fru- 3.1
ticum docebimus cultum, si prius de uitibus praeceperimus.