Et cetera quidem pacaverat rex. Una 7.11.1.1
erat petra, quam Arimazes Sogdianus cum
XXX milibus armatorum obtinebat alimentis
ante congestis, quae tantae multitudini vel per
biennium suppeterent. 5
Petra in altitudinem 2.1
XXX eminet stadia, circuitu C et L complecti-
tur; undique abscisa et abrupta semita peran-
gusta aditur.
In medio altitudinis spatio habet 3.1
specum, cuius os artum et obscurum est; paula-
tim deinde ulteriora panduntur, ultima etiam
altos recessus habent. Fontes per totum fere
specum manant, e quibus conlatae aquae per 5
prona montis flumen emittunt.
Rex loci diffi- 4.1
cultate spectata statuerat inde abire; cupido
deinde incessit animo naturam quoque fatigan-
di.
Prius tamen quam fortunam obsidionis ex- 5.1
periretur, Cophen—Artabazi hic filius erat—
misit ad barbaros, qui suaderet, ut dederent
rupem. Arimazes loco fretus superbe multa re-
spondit; ad ultimum, an Alexander etiam vola- 5
re posset, interrogat.
Quae nuntiata regi sic ac- 6.1
cendere animum, ut adhibitis, cum quibus con-
sultare erat solitus, indicaret insolentiam bar-
bari eludentis ipsos, quia pinnas non haberent;
se autem proxima nocte effecturum, ut crede- 5
ret Macedones etiam volare.
"CCC" inquit 7.1
"pernicissimos iuvenes ex suis quisque copiis
perducite ad me, qui per calles et paene invias
rupes domi pecora agere consueverant."
Illi 8.1
praestantes et levitate corporum et ardore ani-
morum strenue adducunt. Quos intuens rex
"Vobiscum," inquit "o iuvenes et mei aequa-
les, urbium invictarum ante me munimenta 5
superavi, montium iuga perenni nive obruta
emensus sum, angustias Ciliciae intravi, Indiae
sine lassitudine vim frigoris sum perpessus. Et
mei documenta vobis dedi et vestra habeo.
Pe- 9.1
tra, quam videtis, unum aditum habet, quem
barbari obsident, cetera neglegunt: nullae vigi-
liae sunt, nisi quae castra nostra spectant.
In- 10.1
venietis viam, si sollerter rimati fueritis aditus
ferentes ad cacumen. Nihil tam alte natura con-
stituit, quo virtus non possit eniti. Experiendo,
quae ceteri desperaverint, Asiam habemus in 5
potestate.
Evadite in cacumen; quod cum ce- 11.1
peritis, candidis velis signum mihi dabitis, ego
copiis admotis hostem in nos a vobis convertam.
Praemium erit ei, qui primus occupaverit ver- 12.1
ticem, talenta X; uno minus accipiet, qui proxi-
mus ei venerit, eademque ad decem homines
servabitur portio. Certum autem habeo vos non
tam liberalitatem intueri meam quam volun- 5
tatem."
His animis regem audierunt, ut iam 13.1
cepisse verticem viderentur; dimissique ferreos
cuneos, quos inter saxa defigerent, validosque
funes parabant.
Rex circumvectus petram, 14.1
qua minime asper ac praeruptus aditus vide-
batur, secunda vigilia, quod bene verteret, in-
gredi iubet. Illi alimentis in biduum sumptis
gladiis modo atque hastis armati subire coepe- 5
runt.
Ac primo pedibus ingressi sunt; deinde, 15.1
ut in praerupta perventum est, alii manibus
eminentia saxa complexi levavere semet, alii
adiectis funium laqueis evasere, quidam, cum
cuneos inter saxa defigerent, gradus subdidere, 5
quis insisterent. Diem inter metum laborem-
que consumpserunt.
Per aspera enisis duriora 16.1
restabant, et crescere altitudo petrae videba-
tur. Illa vero miserabilis erat facies, cum ii,
quos instabilis gradus fefellerat, ex praecipiti
devolverentur: mox eadem in se patienda alieni 5
casus ostendebat exemplum.
Per has tamen 17.1
difficultates enituntur in verticem montis, om-
nes fatigatione continuati laboris adfecti, qui-
dam mulcati parte membrorum, pariterque eos
et nox et somnus oppressit. 5
Stratis passim cor- 18.1
poribus in inviis et asperis saxorum periculi in-
stantis obliti in lucem quieverunt; tandemque,
velut ex alto sopore excitati, occultas subiec-
tasque ipsis valles rimantes, ignari, in qua parte 5
petrae tanta vis hostium condita esset, fumum
specu infra se ipsos evolutum notaverunt.
Ex 19.1
quo intellectum illam hostium latebram esse.
Itaque hastis imposuere, quod convenerat sig-
num; totoque e numero II et XXX in ascensu
interisse adgnoscunt. 5
Rex non cupidine magis 20.1
potiundi loci quam vice eorum, quos ad tam
manifestum periculum miserat, sollicitus toto
die cacumina montis intuens restitit; noctu
demum, cum obscuritas conspectum oculorum 5
ademisset, ad curandum corpus recessit.
Pos- 21.1
tero die nondum satis clara luce primus vela,
signum capti verticis, conspexit. Sed, ne falle-
retur acies, dubitare cogebat varietas caeli, nunc
internitente lucis fulgore <nunc> condito. Ve- 5
rum ut liquidior lux apparuit caelo, dubitatio
exempta est;
vocatumque Cophen, per quem 22.1
barbarorum animos temptaverat, mittit ad eos,
qui moneret, nunc saltem salubrius consilium
inirent; sin autem fiducia loci perseverarent,
ostendi a tergo iussit, qui ceperant verticem. 5
Cophes admissus suadere coepit Arimazi pe- 23.1
tram tradere gratiam regis inituro, si tantas res
molientem in unius rupis obsidione haerere non
coegisset. Ille ferocius superbiusque quam antea
locutus abire Cophen iubet. 5
At is prensum 24.1
manu barbarum rogat, ut secum extra specum
prodeat. Quo impetrato iuvenes in cacumine
ostendit <et> eius superbiae haud immerito inlu-
dens pinnas habere ait milites Alexandri. 5
Iam- 25.1
que <e> Macedonum castris signorum concentus et
totius exercitus clamor audiebatur. Ea res, sicut
pleraque belli vana et inania, barbaros ad dedi-
tionem traxit: quippe occupati metu paucita- 5
tem eorum, qui a tergo erant, aestimare non
poterant.
Itaque Cophen—nam trepidantes 26.1
reliquerat—strenue revocant et cum eo XXX
principes mittunt, qui petram tradant et, ut in-
columibus abire liceat, paciscantur.
Ille quam- 27.1
quam verebatur, ne conspecta iuvenum pauci-
tate deturbarent eos barbari, tamen et fortunae
suae confisus et Arimazi superbiae <infensus>
nullam se condicionem deditionis accipere re- 5
spondit.
Arimazes desperatis magis quam per- 28.1
ditis rebus cum propinquis nobilissimisque gen-
tis suae descendit in castra; quos omnis verberi-
bus adfectos sub ipsis radicibus petrae crucibus
iussit adfigi. 5
Multitudo deditorum incolis no- 29.1
varum urbium cum pecunia capta dono data
est, Artabazus in petrae regionisque, quae ad-
posita esset ei, tutela relictus.