me quoque iuuat, uelut ipse in parte laboris ac periculi 31.1.1.1
fuerim, ad finem belli Punici peruenisse. nam etsi profiteri 2.1
ausum perscripturum res omnes Romanas in partibus singulis
tanti operis fatigari minime conueniat, tamen, cum in men- 3.1
tem uenit tres et sexaginta annos—tot enim sunt a primo
Punico ad secundum bellum finitum—aeque multa uolumina
occupasse mihi quam occupauerint quadringenti duodenona- 4.1
ginta anni a condita urbe ad Ap. Claudium consulem, qui
primum bellum Carthaginiensibus intulit, iam prouideo 5.1
animo, uelut qui proximis litori uadis inducti mare pedibus
ingrediuntur, quidquid progredior, in uastiorem me altitu-
dinem ac uelut profundum inuehi et crescere paene opus,
quod prima quaeque perficiendo minui uidebatur. 5
pacem Punicam bellum Macedonicum excepit, periculo 6.1
haudquaquam comparandum aut uirtute ducis aut militum
robore, claritate regum antiquorum uetustaque fama gentis et 7.1
magnitudine imperii, quo multa quondam Europae, maiorem
partem Asiae obtinuerant armis, prope nobilius. ceterum 8.1
coeptum bellum aduersus Philippum decem ferme ante annis
triennio prius depositum erat, cum Aetoli et belli et pacis
fuissent causa. uacuos deinde pace Punica iam Romanos et 9.1
infensos Philippo cum ob infidam aduersus Aetolos aliosque
regionis eiusdem socios pacem, tum ob auxilia cum pecunia 10.1
nuper in Africam missa Hannibali Poenisque preces Athenien-
sium, quos agro peruastato in urbem compulerat, excitauerunt
ad renouandum bellum.