omnes alii ordines, omnes homines mutationem in 34.7.1.1
meliorem statum rei publicae sentient: ad coniuges tantum
nostras pacis et tranquillitatis publicae fructus non perueniet?
purpura uiri utemur, praetextati in magistratibus, in sacer- 2.1
dotiis, liberi nostri praetextis purpura togis utentur; magi-
stratibus in coloniis municipiisque, hic Romae infimo generi,
magistris uicorum, togae praetextae habendae ius permit-
temus, nec id ut uiui solum habeant [tantum] insigne sed 3.1
etiam ut cum eo crementur mortui: feminis dumtaxat pur-
purae usu interdicemus? et cum tibi uiro liceat purpura in
uestem stragulam uti, matrem familiae tuam purpureum
amiculum habere non sines, et equus tuus speciosius instratus 5
erit quam uxor uestita? sed in purpura, quae teritur absumi- 4.1
tur, iniustam quidem sed aliquam tamen causam tenacitatis
uideo; in auro uero, in quo praeter manupretium nihil inter-
trimenti fit, quae malignitas est? praesidium potius in eo est
et ad priuatos et ad publicos usus, sicut experti estis. nullam 5.1
aemulationem inter se singularum, quoniam nulla haberet, esse
aiebat. at hercule uniuersis dolor et indignatio est, cum socio-
rum Latini nominis uxoribus uident ea concessa ornamenta
quae sibi adempta sint, cum insignes eas esse auro et pur- 6.1
pura, cum illas uehi per urbem, se pedibus sequi, tamquam in
illarum ciuitatibus non in sua imperium sit. uirorum hoc ani- 7.1
mos uolnerare posset: quid muliercularum censetis, quas etiam
parua mouent? non magistratus nec sacerdotia nec triumphi 8.1
nec insignia nec dona aut spolia bellica iis contingere possunt:
munditiae et ornatus et cultus, haec feminarum insignia sunt, 9.1
his gaudent et gloriantur, hunc mundum muliebrem appel-
larunt maiores nostri. quid aliud in luctu quam purpuram 10.1
atque aurum deponunt? quid cum eluxerunt sumunt? quid
in gratulationibus supplicationibusque nisi excellentiorem
ornatum adiciunt? scilicet, si legem Oppiam abrogaritis, non 11.1
uestri arbitrii erit si quid eius uetare uolueritis quod nunc
lex uetat: minus filiae, uxores, sorores etiam quibusdam in
manu erunt. nunquam saluis suis exuitur seruitus muliebris, 12.1
et ipsae libertatem quam uiduitas et orbitas facit detestantur.
in uestro arbitrio suum ornatum quam in legis malunt esse; 13.1
et uos in manu et tutela, non in seruitio debetis habere eas et
malle patres uos aut uiros quam dominos dici. inuidiosis 14.1
nominibus utebatur modo consul seditionem muliebrem
et secessionem appellando. id enim periculum est ne Sacrum
montem, sicut quondam irata plebs, aut Auentinum capiant.
patiendum huic infirmitati est, quodcumque uos censueritis. 15.1
quo plus potestis, eo moderatius imperio uti debetis.'