consules cum Scaptium non silentio modo, sed cum ad- 3.72.1.1
sensu etiam audiri animaduertissent, deos hominesque tes-
tantes flagitium ingens fieri, patrum primores arcessunt.
cum iis circumire tribus, orare ne pessimum facinus peiore 2.1
exemplo admitterent iudices in suam rem litem uertendo,
cum praesertim etiamsi fas sit curam emolumenti sui iudici
esse, nequaquam tantum agro intercipiendo adquiratur, quan-
tum amittatur alienandis iniuria sociorum animis. nam famae 3.1
quidem ac fidei damna maiora esse quam quae aestimari pos-
sent: hoc legatos referre domum, hoc uolgari, hoc socios au-
dire, hoc hostes, quo cum dolore hos, quo cum gaudio illos?
Scaptione hoc, contionali seni, adsignaturos putarent finitimos 4.1
populos? clarum hac fore imagine Scaptium; sed populum
Romanum quadruplatoris et interceptoris litis alienae perso-
nam laturum. quem enim hoc priuatae rei iudicem fecisse 5.1
ut sibi controuersiosam adiudicaret rem? Scaptium ipsum
id quidem, etsi praemortui iam sit pudoris, non facturum.
haec consules, haec patres uociferantur; sed plus cupiditas 6.1
et auctor cupiditatis [Scaptius] ualet. uocatae tribus iudica-
uerunt agrum publicum populi Romani esse. nec abnuitur 7.1
ita fuisse, si ad iudices alios itum foret; nunc haud sane
quicquam bono causae leuatur dedecus iudicii; idque non
Aricinis Ardeatibusque quam patribus Romanis foedius atque
acerbius uisum. reliquum anni quietum ab urbanis motibus 5
et ab externis mansit.