ea res aliquanto exspectatione omnium tranquillior fuit. 4.24.1.1
itaque cum renuntiatum a mercatoribus esset negata Ueien- 2.1
tibus auxilia, iussosque suo consilio bellum initum suis
uiribus exsequi nec aduersarum rerum quaerere socios, cum
quibus spem integram communicati non sint, tum dictator, 3.1
ne nequiquam creatus esset, materia quaerendae bello gloriae
adempta, in pace aliquid operis edere quod monumentum
esset dictaturae cupiens, censuram minuere parat, seu
nimiam potestatem ratus seu non tam magnitudine honoris 5
quam diuturnitate offensus. contione itaque aduocata, rem 4.1
publicam foris gerendam ait tutaque omnia praestanda deos
immortales suscepisse: se, quod intra muros agendum esset,
libertati populi Romani consulturum. maximam autem
eius custodiam esse, si magna imperia diuturna non essent 5
et temporis modus imponeretur, quibus iuris imponi non
posset. alios magistratus annuos esse, quinquennalem cen- 5.1
suram; graue esse iisdem per tot annos magna parte uitae
obnoxios uiuere. se legem laturum ne plus quam annua ac
semestris censura esset. consensu ingenti populi legem 6.1
postero die pertulit et 'ut re ipsa' inquit, 'sciatis, Quirites,
quam mihi diuturna non placeant imperia, dictatura me
abdico'. deposito suo magistratu, imposito fine alteri, cum 7.1
gratulatione ac fauore ingenti populi domum est reductus.
censores aegre passi Mamercum quod magistratum populi
Romani minuisset tribu mouerunt octiplicatoque censu
aerarium fecerunt. quam rem ipsum ingenti animo tulisse 8.1
ferunt, causam potius ignominiae intuentem quam ignomi-
niam; primores patrum, quamquam deminutum censurae
ius noluissent, exemplo acerbitatis censoriae offensos, quippe
cum se quisque diutius ac saepius subiectum censoribus fore 5
cerneret quam censuram gesturum: populi certe tanta in- 9.1
dignatio coorta dicitur ut uis a censoribus nullius auctoritate
praeterquam ipsius Mamerci deterreri quiuerit.