priusquam a Delphis oratores redirent Albaniue pro- 5.16.1.1
digii piacula inuenirentur, noui tribuni militum consulari
potestate, L. Iulius Iulus L. Furius Medullinus quartum
L. Sergius Fidenas A. Postumius Regillensis P. Cornelius
Maluginensis A. Manlius magistratum inierunt. eo anno 2.1
Tarquinienses noui hostes exorti. qui quia multis simul
bellis, Uolscorum ad Anxur, ubi praesidium obsidebatur,
Aequorum ad Labicos, qui Romanam ibi coloniam oppug-
nabant, ad hoc Ueientique et Falisco et Capenati bello 5
occupatos uidebant Romanos, nec intra muros quietiora
negotia esse certaminibus patrum ac plebis, inter haec 3.1
locum iniuriae rati esse, praedatum in agrum Romanum
cohortes expeditas mittunt: aut enim passuros inultam eam
iniuriam Romanos ne nouo bello se onerarent, aut exiguo
eoque parum ualido exercitu persecuturos. Romanis indig- 4.1
nitas maior quam cura populationis Tarquiniensium fuit;
eo nec magno conatu suscepta nec in longum dilata res est.
A. Postumius et L. Iulius, non iusto dilectu—etenim ab 5.1
tribunis plebis impediebantur—sed prope uoluntariorum
quos adhortando incitauerant coacta manu, per agrum Cae-
retem obliquis tramitibus egressi, redeuntes a populationibus
grauesque praeda Tarquinienses oppressere. multos mor- 6.1
tales obtruncant, omnes exuunt impedimentis, et receptis
agrorum suorum spoliis Romam reuertuntur. biduum ad 7.1
recognoscendas res datum dominis; tertio incognita—erant
autem ea pleraque hostium ipsorum—sub hasta ueniere
quodque inde redactum militibus est diuisum.
cetera bella maximeque Ueiens incerti exitus erant. 8.1
iamque Romani desperata ope humana fata et deos specta-
bant, cum legati ab Delphis uenerunt, sortem oraculi adfe-
rentes congruentem responso captiui uatis: 'Romane, aquam 9.1
Albanam caue lacu contineri, caue in mare manare suo
flumine sinas; emissam per agros rigabis dissipatamque riuis
exstingues; tum tu insiste audax hostium muris, memor 10.1
quam per tot annos obsides urbem ex ea tibi his quae nunc
panduntur fatis uictoriam datam. bello perfecto donum 11.1
amplum uictor ad mea templa portato, sacraque patria, quo-
rum omissa cura est, instaurata ut adsolet facito.'