| forte inter ceteros turmarum praefectos qui exploratum | 8.7.1.1 |
| in omnes partes dimissi erant, T. Manlius consulis filius | |
| super castra hostium cum suis turmalibus euasit, ita ut uix | |
| teli iactu ab statione proxima abesset. ibi Tusculani erant | 2.1 |
| equites; praeerat Geminus Maecius, uir cum genere inter | |
| suos tum factis clarus. is ubi Romanos equites insignem- | 3.1 |
| que inter eos praecedentem consulis filium—nam omnes | |
| inter se, utique illustres uiri, noti erant—cognouit, 'unane' | 4.1 |
| ait 'turma Romani cum Latinis sociisque bellum gesturi | |
| estis? quid interea consules, quid duo exercitus consulares | |
| agent?' 'aderunt in tempore' Manlius inquit, 'et cum illis | 5.1 |
| aderit Iuppiter ipse, foederum a uobis uiolatorum testis, qui | |
| plus potest polletque. si ad Regillum lacum ad satietatem | 6.1 |
| uestram pugnauimus, hic quoque efficiemus profecto ne | |
| nimis acies uobis et conlata signa nobiscum cordi sint.' ad | 7.1 |
| ea Geminus paulum ab suis equo prouectus: 'uisne igitur, | |
| dum dies ista uenit qua magno conatu exercitus moueatis, | |
| interea tu ipse congredi mecum, ut nostro duorum iam hinc | |
| euentu cernatur quantum eques Latinus Romano praestet?' | 5 |
| mouet ferocem animum iuuenis seu ira seu detractandi cer- | 8.1 |
| taminis pudor seu inexsuperabilis uis fati. oblitus itaque | |
| imperii patrii consulumque edicti, praeceps ad id certamen | |
| agitur, quo uinceret an uinceretur haud multum interesset. | |
| equitibus ceteris uelut ad spectaculum submotis, spatio, | 9.1 |
| quod uacui interiacebat campi, aduersos concitant equos; et | |
| cum infestis cuspidibus concurrissent, Manli cuspis super | |
| galeam hostis, Maeci trans ceruicem equi elapsa est. cir- | 10.1 |
| cumactis deinde equis, cum prior ad iterandum ictum | |
| Manlius consurrexisset, spiculum inter aures equi fixit. ad | |
| cuius uolneris sensum cum equus prioribus pedibus erectis | |
| magna ui caput quateret, excussit equitem, quem cuspide | 11.1 |
| parmaque innixum attollentem se ab graui casu Manlius ab | |
| iugulo, ita ut per costas ferrum emineret, terrae adfixit; | |
| spoliisque lectis ad suos reuectus cum ouante gaudio turma | 12.1 |
| in castra atque inde ad praetorium ad patrem tendit, ignarus | |
| fati futurique, laus an poena merita esset. | |
| 'ut me omnes' inquit, 'pater, tuo sanguine ortum uere | 13.1 |
| ferrent, prouocatus equestria haec spolia capta ex hoste caeso | |
| porto.' quod ubi audiuit consul, extemplo filium auersatus | 14.1 |
| contionem classico aduocari iussit. quae ubi frequens con- | |
| uenit, 'quandoque' inquit, 'tu, T. Manli, neque imperium | 15.1 |
| consulare neque maiestatem patriam ueritus, aduersus edic- | |
| tum nostrum extra ordinem in hostem pugnasti et, quantum | 16.1 |
| in te fuit, disciplinam militarem, qua stetit ad hanc diem | |
| Romana res, soluisti meque in eam necessitatem adduxisti, | |
| ut aut rei publicae mihi aut mei [meorum] obliuiscendum | |
| sit, nos potius nostro delicto plectemur quam res publica | 17.1 |
| tanto suo damno nostra peccata luat; triste exemplum sed | |
| in posterum salubre iuuentuti erimus. me quidem cum | 18.1 |
| ingenita caritas liberum tum specimen istud uirtutis decep- | |
| tum uana imagine decoris in te mouet; sed cum aut morte | 19.1 |
| tua sancienda sint consulum imperia aut impunitate in | |
| perpetuum abroganda, nec te quidem, si quid in te nostri | |
| sanguinis est, recusare censeam, quin disciplinam militarem | |
| culpa tua prolapsam poena restituas—i, lictor, deliga ad | 5 |
| palum'. exanimati omnes tam atroci imperio nec aliter | 20.1 |
| quam in se quisque destrictam cernentes securem metu | |
| magis quam modestia quieuere. itaque uelut demerso ab | 21.1 |
| admiratione animo cum silentio defixi stetissent, repente, | |
| postquam ceruice caesa fusus est cruor, tam libero conquestu | |
| coortae uoces sunt, ut neque lamentis neque exsecrationibus | |
| parceretur spoliisque contectum iuuenis corpus, quantum | 22.1 |
| militaribus studiis funus ullum concelebrari potest, structo | |
| extra uallum rogo cremaretur, Manlianaque imperia non in | |
| praesentia modo horrenda sed exempli etiam tristis in | |
| posterum essent. | 5 |