uix humanae inde opis uideri pugna potuit. Romani duce 10.29.1.1
amisso, quae res terrori alias esse solet, sistere fugam ac
nouam de integro uelle instaurare pugnam; Galli et maxime 2.1
globus circumstans consulis corpus uelut alienata mente
uana in cassum iactare tela; torpere quidam et nec pugnae
meminisse nec fugae. at ex parte altera pontifex Liuius, 3.1
cui lictores Decius tradiderat iusseratque pro praetore esse,
uociferari uicisse Romanos defunctos consulis fato; Gallos 4.1
Samnitesque Telluris Matris ac Deorum Manium esse; rapere
ad se ac uocare Decium deuotam secum aciem furiarumque
ac formidinis plena omnia ad hostes esse. superueniunt 5.1
deinde his restituentibus pugnam L. Cornelius Scipio et
C. Marcius, cum subsidiis ex nouissima acie iussu Q. Fabi
consulis ad praesidium collegae missi. ibi auditur P. Deci
euentus, ingens hortamen ad omnia pro re publica audenda. 5
itaque cum Galli structis ante se scutis conferti starent nec 6.1
facilis pede conlato uideretur pugna, iussu legatorum col-
lecta humi pila, quae strata inter duas acies iacebant, atque
in testudinem hostium coniecta; quibus plerisque in scuta 7.1
uerutisque raris in corpora ipsa fixis sternitur cuneus ita ut
magna pars integris corporibus attoniti conciderent. haec
in sinistro cornu Romanorum fortuna uariauerat.
Fabius in dextro primo, ut ante dictum est, cunctando 8.1
extraxerat diem; dein, postquam nec clamor hostium nec
impetus nec tela missa eandem uim habere uisa, praefectis 9.1
equitum iussis ad latus Samnitium circumducere alas, ut
signo dato in transuersos quanto maximo possent impetu
incurrerent, sensim suos signa inferre iussit et commouere
hostem. postquam non resisti uidit et haud dubiam lassi- 10.1
tudinem esse, tum collectis omnibus subsidiis, quae ad id
tempus reseruauerat, et legiones concitauit et signum ad
inuadendos hostes equitibus dedit. nec sustinuerunt Sam- 11.1
nites impetum praeterque aciem ipsam Gallorum relictis in
dimicatione sociis ad castra effuso cursu ferebantur: Galli 12.1
testudine facta conferti stabant. tum Fabius audita morte
collegae Campanorum alam, quingentos fere equites, exce-
dere acie iubet et circumuectos ab tergo Gallicam inuadere
aciem; tertiae deinde legionis subsequi principes et, qua 13.1
turbatum agmen hostium uiderent impetu equitum, instare
ac territos caedere. ipse aedem Ioui Uictori spoliaque 14.1
hostium cum uouisset, ad castra Samnitium perrexit, quo
multitudo omnis consternata agebatur. sub ipso uallo, quia 15.1
tantam multitudinem portae non recepere, temptata ab ex-
clusis turba suorum pugna est; ibi Gellius Egnatius, impe- 16.1
rator Samnitium, cecidit; compulsi deinde intra uallum
Samnites paruoque certamine capta castra et Galli ab tergo
circumuenti. caesa eo die hostium uiginti quinque milia, 17.1
octo capta; nec incruenta uictoria fuit; nam ex P. Deci 18.1
exercitu caesa septem milia, ex Fabi mille septingenti.
Fabius dimissis ad quaerendum collegae corpus spolia
hostium coniecta in aceruum Ioui Uictori cremauit. con- 19.1
sulis corpus eo die, quia obrutum superstratis Gallorum
cumulis erat, inueniri non potuit; postero die inuentum
relatumque est cum multis militum lacrimis. intermissa 20.1
inde omnium aliarum rerum cura Fabius collegae funus
omni honore laudibusque meritis celebrat.