proelium in aditu fori maiore impetu quam perseuerantia 27.16.1.1
commissum est. non animo, non armis, non arte belli,
non uigore ac uiribus corporis par Romano Tarentinus erat;
igitur pilis tantum coniectis, prius paene quam consererent 2.1
manus terga dederunt, dilapsique per nota urbis itinera in
suas amicorumque domos. duo ex ducibus Nico et Demo- 3.1
crates fortiter pugnantes cecidere. Philemenus, qui prodi-
tionis ad Hannibalem auctor fuerat, cum citato equo ex
proelio auectus esset, uagus paulo post equus [errans] per 4.1
urbem cognitus, corpus nusquam inuentum est; creditum
uolgo est in puteum apertum ex equo praecipitasse. Cartha- 5.1
lonem autem praefectum Punici praesidii cum commemora-
tione paterni hospitii positis armis uenientem ad consulem
miles obuius obtruncat. alii alios [passim] sine discrimine 6.1
armatos inermes caedunt, Carthaginienses Tarentinos-
que pariter. Bruttii quoque multi passim interfecti, seu per
errorem seu uetere in eos insito odio seu ad proditionis
famam ut ui potius atque armis captum Tarentum uideretur 5
exstinguendam. tum ab caede ad diripiendam urbem dis- 7.1
cursum. triginta milia seruilium capitum dicuntur capta,
argenti uis ingens facti signatique, auri tria milia octoginta
pondo, signa tabulae prope ut Syracusarum ornamenta
aequauerint. sed maiore animo generis eius praeda abs- 8.1
tinuit Fabius quam Marcellus; †qui interroganti scribae†
quid fieri signis uellet ingentis magnitudinis—di sunt, suo
quisque habitu in modum pugnantium formati—deos iratos
Tarentinis relinqui iussit. murus inde qui urbem ab arce 9.1
dirimebat dirutus est ac disiectus.
dum haec Tarenti aguntur, Hannibal iis qui Cauloniam
obsidebant in deditionem acceptis, audita oppugnatione Ta- 10.1
renti dies noctesque cursim agmine acto cum festinans ad
opem ferendam captam urbem audisset, 'et Romani suum
Hannibalem' inquit 'habent; eadem qua ceperamus arte
Tarentum amisimus.' ne tamen fugientis modo conuertisse 11.1
agmen uideretur, quo constiterat loco quinque milia ferme
ab urbe posuit castra; ibi paucos moratus dies Metapontum
sese recepit. inde duos Metapontinos cum litteris principum 12.1
eius ciuitatis ad Fabium Tarentum mittit, fidem ab consule
accepturos impunita priora fore si Metapontum cum prae-
sidio Punico prodidissent. Fabius uera quae adferrent esse 13.1
ratus, diem qua accessurus esset Metapontum constituit
litterasque ad principes dedit, quae ad Hannibalem delatae
sunt. enimuero laetus successu fraudis si ne Fabius qui- 14.1
dem dolo inuictus fuisset, haud procul Metaponto insidias
ponit. Fabio auspicanti priusquam egrederetur ab Tar- 15.1
ento, aues semel atque iterum non addixerunt. hostia
quoque caesa consulenti deos haruspex cauendum a fraude
hostili et ab insidiis praedixit. Metapontini postquam ad 16.1
constitutum non uenerat diem remissi ut cunctantem hor-
tarentur ac repente comprehensi, metu grauioris quaestionis
detegunt insidias.