aestatis eius principio qua haec agebantur, P. Scipio in 27.17.1.1
Hispania cum hiemem totam reconciliandis barbarorum
animis partim donis, partim remissione obsidum captiuor-
umque absumpsisset, Edesco ad eum clarus inter duces
Hispanos uenit. erant coniunx liberique eius apud Ro- 2.1
manos; sed praeter eam causam etiam uelut fortuita incli-
natio animorum quae Hispaniam omnem auerterat ad Ro-
manum a Punico imperio traxit eum. eadem causa 3.1
Indibili Mandonioque fuit, haud dubie omnis Hispaniae
principibus, cum omni popularium manu relicto Hasdru-
bale secedendi in imminentes castris eius tumulos unde per
continentia iuga tutus receptus ad Romanos esset. Has- 4.1
drubal cum hostium res tantis augescere incrementis cer-
neret, suas imminui ac fore ut, nisi audendo aliquid moueret,
qua coepissent ruerent, dimicare quam primum statuit.
Scipio auidior etiam certaminis erat cum a spe quam 5.1
successus rerum augebat tum quod priusquam iungerentur
hostium exercitus cum uno dimicare duce exercituque quam
simul cum uniuersis malebat. ceterum etiamsi cum pluri- 6.1
bus pariter dimicandum foret, arte quadam copias auxerat.
nam cum uideret nullum esse nauium usum, quia uacua
omnis Hispaniae ora classibus Punicis erat, subductis
nauibus Tarracone nauales socios terrestribus copiis addi- 5
dit; et armorum affatim erat <et> captorum Carthagine et 7.1
quae post captam eam fecerat tanto opificum numero
incluso.
cum iis copiis Scipio ueris principio ab Tarracone 8.1
egressus—iam enim et Laelius redierat ab Roma, sine quo
nihil maioris rei motum uolebat—ducere ad hostem pergit.
per omnia pacata eunti, ut cuiusque populi fines transiret 9.1
prosequentibus excipientibusque sociis, Indibilis et Man-
donius cum suis copiis occurrerent. Indibilis pro utroque 10.1
locutus haudquaquam <ut> barbarus stolide incauteue, sed
potius cum uerecundia <ac> grauitate, propiorque excusanti
transitionem ut necessariam quam glorianti eam uelut
primam occasionem raptam; scire enim se transfugae 11.1
nomen exsecrabile ueteribus sociis, nouis suspectum esse;
neque eum se reprehendere morem hominum si tam anceps
odium causa, non nomen faciat. merita inde sua in duces 12.1
Carthaginienses commemorauit, auaritiam contra eorum
superbiamque et omnis generis iniurias in se atque populares.
itaque corpus dumtaxat suum ad id tempus apud eos fuisse: 13.1
animum iam pridem ibi esse ubi ius ac fas crederent coli;
ad deos quoque confugere supplices qui nequeant hominum
uim atque iniurias pati. se id Scipionem orare ut transitio 14.1
sibi nec fraudi apud eum nec honori sit. quales ex hac die
experiundo cognorit, perinde operae eorum pretium faceret.
ita prorsus respondet facturum Romanus, nec pro trans- 15.1
fugis habiturum qui non duxerint societatem ratam ubi nec di-
uini quicquam nec humani sanctum esset. productae deinde 16.1
in conspectum iis coniuges liberique lacrimantibus gaudio
redduntur, atque eo die in hospitium abducti: postero die 17.1
foedere accepta fides dimissique ad copias adducendas.
iisdem deinde castris tendebant donec ducibus iis ad
hostem peruentum est.