proximus Carthaginiensium exercitus Hasdrubalis prope
|
27.18.1.1
|
urbem Baeculam erat. pro castris equitum stationes habe-
|
|
bant. in eas uelites antesignanique et qui primi agminis
|
2.1
|
erant aduenientes ex itinere priusquam castris locum acci-
|
|
perent, adeo contemptim impetum fecerunt ut facile
|
|
appareret quid utrique parti animorum esset. in castra
|
3.1
|
trepida fuga compulsi equites sunt signaque Romana portis
|
|
prope ipsis inlata. atque illo quidem die inritatis tantum
|
4.1
|
ad certamen animis castra Romani posuerunt: nocte Has-
|
5.1
|
drubal in tumulum copias recipit plano campo in summo
|
|
patentem; fluuius ab tergo, ante circaque uelut ripa prae-
|
|
ceps oram eius omnem cingebat. suberat et altera inferior
|
6.1
|
summissa fastigio planities; eam quoque altera crepido
|
|
haud facilior in adscensum ambibat. in hunc inferiorem
|
7.1
|
campum postero die Hasdrubal postquam stantem pro castris
|
|
hostium aciem uidit, equites Numidas leuiumque armorum
|
|
Baliares et Afros demisit.
|
|
Scipio circumuectus ordines signaque ostendebat hostem
|
8.1
|
praedamnata spe aequo dimicandi campo captantem tumu-
|
|
los, loci fiducia non uirtutis armorumque stare in conspectu;
|
|
sed altiora moenia habuisse Carthaginem, quae transcendis-
|
|
set miles Romanus; nec tumulos nec arcem, ne mare
|
9.1
|
quidem armis obstitisse suis. ad id fore altitudines quas
|
|
cepissent hostibus ut per praecipitia et praerupta salientes
|
|
fugerent; eam quoque se illis fugam clausurum. co-
|
10.1
|
hortesque duas alteram tenere fauces uallis per quam defer-
|
|
retur amnis iubet, alteram uiam insidere quae ab orbe per
|
|
tumuli obliqua in agros ferret. ipse expeditos qui pridie
|
|
stationes hostium pepulerant ad leuem armaturam infimo
|
5
|
stantem supercilio ducit. per aspreta primum, nihil aliud
|
11.1
|
quam uia impediti, iere; deinde ut sub ictum uenerunt,
|
|
telorum primo omnis generis uis ingens effusa in eos est;
|
|
ipsi contra saxa quae locus strata passim, omnia ferme mis-
|
12.1
|
silia, praebet ingerere, non milites solum, sed etiam turba
|
|
calonum immixta armatis.
|
|
ceterum quamquam adscensus difficilis erat et prope
|
13.1
|
obruebantur telis saxisque, adsuetudine tamen succedendi
|
|
muros et pertinacia animi subierunt primi. qui simul cepere
|
14.1
|
aliquid aequi loci ubi firmo consisterent gradu, leuem et
|
|
concursatorem hostem atque interuallo tutum cum procul
|
|
missilibus pugna eluditur, instabilem eundem ad comminus
|
|
conserendas manus, expulerunt loco et cum caede magna
|
5
|
in aciem altiore superstantem tumulo impegere. inde
|
15.1
|
Scipio iussis aduersus mediam euadere aciem uictoribus
|
|
ceteras copias cum Laelio diuidit, atque eum parte dextra
|
|
tumuli circumire donec mollioris adscensus uiam inueniret
|
|
iubet: ipse ab laeua, circuitu haud magno, in transuersos
|
5
|
hostes incurrit. inde primo turbata acies est dum ad cir-
|
16.1
|
cumsonantem undique clamorem flectere cornua et obuer-
|
|
tere ordines uolunt. hoc tumultu et Laelius subiit; et
|
17.1
|
dum pedem referunt ne ab tergo uolnerarentur, laxata prima
|
|
acies locusque ad euadendum et mediis datus est, qui per
|
18.1
|
tam iniquum locum stantibus integris ordinibus elephantis-
|
|
que ante signa locatis nunquam euasissent. cum ab omni
|
19.1
|
parte caedes fieret Scipio, qui laeuo cornu in dextrum
|
|
incucurrerat, maxime in nuda latera hostium pugnabat; et
|
20.1
|
iam ne fugae quidem patebat locus; nam et stationes
|
|
utrimque Romanae dextra laeuaque insederant uias, et porta
|
|
castrorum ducis principumque fuga clausa erat, addita
|
|
trepidatione elephantorum quos territos aeque atque hostes
|
5
|
timebant. caesa igitur ad octo milia hominum.
|
|