| Has ubi praeteriit et Parthenopeia dextra | 14.101 |
| moenia deseruit, laeva de parte canori | |
| Aeolidae tumulum et, loca feta palustribus ulvis, | |
| litora Cumarum vivacisque antra Sibyllae | |
| intrat et, ut manes adeat per Averna paternos, | 105 |
| orat. at illa diu vultum tellure moratum | |
| erexit tandemque deo furibunda recepto | |
| 'magna petis,' dixit, 'vir factis maxime, cuius | |
| dextera per ferrum, pietas spectata per ignes. | |
| pone tamen, Troiane, metum: potiere petitis | 110 |
| Elysiasque domos et regna novissima mundi | |
| me duce cognosces simulacraque cara parentis. | |
| invia virtuti nulla est via.' dixit et auro | |
| fulgentem ramum silva Iunonis Avernae | |
| monstravit iussitque suo divellere trunco. | 115 |
| paruit Aeneas et formidabilis Orci | |
| vidit opes atavosque suos umbramque senilem | |
| magnanimi Anchisae; didicit quoque iura locorum, | |
| quaeque novis essent adeunda pericula bellis. | |
| inde ferens lassos averso tramite passus | 120 |
| cum duce Cumaea mollit sermone laborem. | |
| dumque iter horrendum per opaca crepuscula carpit, | |
| 'seu dea tu praesens, seu dis gratissima,' dixit, | |
| 'numinis instar eris semper mihi, meque fatebor | |
| muneris esse tui, quae me loca mortis adire, | 125 |
| quae loca me visae voluisti evadere mortis. | |
| pro quibus aerias meritis evectus ad auras | |
| templa tibi statuam, tribuam tibi turis honores.' | |
| respicit hunc vates et suspiratibus haustis | |
| 'nec dea sum,' dixit 'nec sacri turis honore | 130 |
| humanum dignare caput, neu nescius erres, | |
| lux aeterna mihi carituraque fine dabatur, | |
| si mea virginitas Phoebo patuisset amanti. | |
| dum tamen hanc sperat, dum praecorrumpere donis | |
| me cupit, "elige," ait "virgo Cumaea, quid optes: | 135 |
| optatis potiere tuis." ego pulveris hausti | |
| ostendens cumulum, quot haberet corpora pulvis, | |
| tot mihi natales contingere vana rogavi; | |
| excidit, ut peterem iuvenes quoque protinus annos. | |
| hos tamen ille mihi dabat aeternamque iuventam, | 140 |
| si Venerem paterer: contempto munere Phoebi | |
| innuba permaneo; sed iam felicior aetas | |
| terga dedit, tremuloque gradu venit aegra senectus, | |
| quae patienda diu est. nam iam mihi saecula septem | |
| acta, tamen superest, numeros ut pulveris aequem, | 145 |
| ter centum messes, ter centum musta videre. | |
| tempus erit, cum de tanto me corpore parvam | |
| longa dies faciet, consumptaque membra senecta | |
| ad minimum redigentur onus: nec amata videbor | |
| nec placuisse deo, Phoebus quoque forsitan ipse | 150 |
| vel non cognoscet, vel dilexisse negabit: | |
| usque adeo mutata ferar nullique videnda, | |
| voce tamen noscar; vocem mihi fata relinquent.' |