COTTAE MAXIMO
Maxime, qui claris nomen uirtutibus aequas 2.3.1
  nec sinis ingenium nobilitate premi,
culte mihi—quid enim status hic a funere differt?—
  supremum uitae tempus adusque meae,
rem facis adflictum non auersatus amicum 5
  qua non est aeuo rarior ulla tuo.
Turpe quidem dictu, sed—si modo uera fatemur—
  uulgus amicitias utilitate probat.
Cura quid expediat prius est quam quid sit honestum,
  et cum fortuna statque caditque fides. 10
Nec facile inuenias multis in milibus unum,
  uirtutem pretium qui putet esse sui.
Ipse decor recte facti, si praemia desint,
  non mouet et gratis paenitet esse probum.
Nil nisi quod prodest carum est, et detrahe menti 15
  spem fructus auidae, nemo petendus erit.
At reditus iam quisque suos amat et sibi quid sit
  utile sollicitis subputat articulis.
Illud amicitiae quondam uenerabile nomen
  prostat et in quaestu pro meretrice sedet. 20
Quo magis admiror non ut torrentibus undis
  communis uitii te quoque labe trahi.
Diligitur nemo, nisi cui Fortuna secunda est.
  Quae simul intonuit, proxima quaeque fugat.
En ego non paucis quondam munitus amicis, 25
  dum flauit uelis aura secunda meis,
ut fera nimboso tumuerunt aequora uento,
  in mediis lacera naue relinquor aquis.
Cumque alii nolint etiam me nosse uideri,
  uix duo proiecto tresue tulistis opem. 30
Quorum tu princeps: neque enim comes esse, sed auctor
  nec petere exemplum, sed dare dignus eras.
Te nihil exacto nisi nos peccasse fatentem,
  sponte sua probitas officiumque iuuat.
Iudice te mercede caret per seque petenda est 35
  externis uirtus incomitata bonis.
Turpe putas abigi, quia sit miserandus, amicum,
  quodque sit infelix, desinere esse tuum.
Mitius est lasso digitum subponere mento
  mergere quam liquidis ora natandis aquis. 40
Cerne quid Aeacides post mortem praestet amico:
  instar et hanc uitam mortis habere puta.
Pirithoum Theseus Stygias comitauit ad undas:
  a Stygia quantum mors mea distat aqua?
Adfuit insano iuuenis Phoceus Orestae: 45
  et mea non minimum culpa furoris habet.
Tu quoque magnorum laudes admitte uirorum,
  ut facis, et lapso quam potes adfer opem.
Si bene te noui, si, qui prius esse solebas,
  nunc quoque es atque animi non cecidere tui, 50
quo Fortuna magis saeuit, magis ipse resistis,
  utque decet, ne te uicerit illa caues,
et, bene uti pugnes, bene pugnans efficit hostis:
  sic eadem prodest causa nocetque mihi.
Scilicet indignum, iuuenis carissime, ducis 55
  te fieri comitem stantis in orbe deae.
Firmus es et, quoniam non sunt ea qualia uelles,
  uela regis quassae qualiacumque ratis.
Quaeque ita concussa est ut iam casura putetur,
  restat adhuc umeris fulta ruina tuis. 60
Ira quidem primo fuerat tua iusta nec ipso
  lenior offensus qui mihi iure fuit,
quique dolor pectus tetigisset Caesaris alti,
  illum iurabas protinus esse tuum.
Vt tamen audita est nostrae tibi cladis origo, 65
  diceris erratis ingemuisse meis.
Tum tua me primum solari littera coepit
  et laesum flecti spem dare posse deum.
Mouit amicitiae tum te constantia longae
  ante tuos ortus quae mihi coepta fuit, 70
et quod eras aliis factus, mihi natus amicus
  quodque tibi in cunis oscula prima dedi,
quod cum uestra domus teneris mihi semper ab annis
  culta sit, esse uetus me tibi cogit onus.
Me tuus ille pater, Latiae facundia linguae, 75
  quae non inferior nobilitate fuit,
primus ut auderem committere carmina famae
  inpulit: ingenii dux fuit ille mei.
Nec quo sit primum nobis a tempore cultus
  contendo fratrem posse referre tuum. 80
Te tamen ante omnis ita sum complexus ut unus
  quolibet in casu gratia nostra fores.
Vltima me tecum uidit maestisque cadentes
  excepit lacrimas Aethalis Ilua genis,
cum tibi quaerenti num uerus nuntius esset 85
  adtulerat culpae quem mala fama meae,
inter confessum dubie dubieque negantem
  haerebam pauidas dante timore notas
exemploque niuis quam mollit aquaticus auster,
  gutta per attonitas ibat oborta genas. 90
Haec igitur referens et quod mea crimina primi
  erroris uenia posse latere uides,
respicis antiquum lassis in rebus amicum
  fomentisque iuuas uulnera nostra tuis.
Pro quibus, optandi si nobis copia fiat, 95
  tam bene promerito commoda mille precor.
Sed, si sola mihi dentur tua uota, precabor
  ut tibi sit saluo Caesare salua parens.
Haec ego, cum faceres altaria pinguia ture,
  te solitum memini prima rogare deos. 100