SATVRA I
|
|
O curas hominum! o quantum est in rebus inane!
|
1.1
|
'quis leget haec?' min tu istud ais? nemo hercule. 'nemo?'
|
|
uel duo uel nemo. 'turpe et miserabile.' quare?
|
|
ne mihi Polydamas et Troiades Labeonem
|
|
praetulerint? nugae. non, si quid turbida Roma
|
5
|
eleuet, accedas examenue inprobum in illa
|
|
castiges trutina nec te quaesiueris extra.
|
|
nam Romae quis non—a, si fas dicere—sed fas
|
|
tum cum ad canitiem et nostrum istud uiuere triste
|
|
aspexi ac nucibus facimus quaecumque relictis,
|
10
|
cum sapimus patruos. tunc tunc—ignoscite (nolo,
|
|
quid faciam?) sed sum petulanti splene—cachinno.
|
|
scribimus inclusi, numeros ille, hic pede liber,
|
|
grande aliquid quod pulmo animae praelargus anhelet.
|
|
scilicet haec populo pexusque togaque recenti
|
15
|
et natalicia tandem cum sardonyche albus
|
|
sede leges celsa, liquido cum plasmate guttur
|
|
mobile conlueris, patranti fractus ocello.
|
|
tunc neque more probo uideas nec uoce serena
|
|
ingentis trepidare Titos, cum carmina lumbum
|
20
|
intrant et tremulo scalpuntur ubi intima uersu.
|
|
tun, uetule, auriculis alienis colligis escas,
|
|
articulis quibus et dicas cute perditus 'ohe'?
|
|
'quo didicisse, nisi hoc fermentum et quae semel intus
|
|
innata est rupto iecore exierit caprificus?'
|
25
|
en pallor seniumque! o mores, usque adeone
|
|
scire tuum nihil est nisi te scire hoc sciat alter?
|
|
'at pulchrum est digito monstrari et dicier "hic est."
|
|
ten cirratorum centum dictata fuisse
|
|
pro nihilo pendes?' ecce inter pocula quaerunt
|
30
|
Romulidae saturi quid dia poemata narrent.
|
|
hic aliquis, cui circum umeros hyacinthina laena est,
|
|
rancidulum quiddam balba de nare locutus
|
|
Phyllidas, Hypsipylas, uatum et plorabile siquid,
|
|
eliquat ac tenero subplantat uerba palato.
|
35
|
adsensere uiri: nunc non cinis ille poetae
|
|
felix? non leuior cippus nunc inprimit ossa?
|
|
laudant conuiuae: nunc non e manibus illis,
|
|
nunc non e tumulo fortunataque fauilla
|
|
nascentur uiolae? 'rides' ait 'et nimis uncis
|
40
|
naribus indulges. an erit qui uelle recuset
|
|
os populi meruisse et cedro digna locutus
|
|
linquere nec scombros metuentia carmina nec tus?'
|
|
quisquis es, o modo quem ex aduerso dicere feci,
|
|
non ego cum scribo, si forte quid aptius exit,
|
45
|
quando haec rara auis est, si quid tamen aptius exit,
|
|
laudari metuam; neque enim mihi cornea fibra est.
|
|
sed recti finemque extremumque esse recuso
|
|
'euge' tuum et 'belle.' nam 'belle' hoc excute totum:
|
|
quid non intus habet? non hic est Ilias Atti
|
50
|
ebria ueratro? non siqua elegidia crudi
|
|
dictarunt proceres? non quidquid denique lectis
|
|
scribitur in citreis? calidum scis ponere sumen,
|
|
scis comitem horridulum trita donare lacerna,
|
|
et 'uerum' inquis 'amo, uerum mihi dicite de me.'
|
55
|
qui pote? uis dicam? nugaris, cum tibi, calue,
|
|
pinguis aqualiculus propenso sesquipede extet.
|
|
o Iane, a tergo quem nulla ciconia pinsit
|
|
nec manus auriculas imitari mobilis albas
|
|
nec linguae quantum sitiat canis Apula tantae.
|
60
|
uos, o patricius sanguis, quos uiuere fas est
|
|
occipiti caeco, posticae occurrite sannae.
|
|
'quis populi sermo est? quis enim nisi carmina molli
|
|
nunc demum numero fluere, ut per leue seueros
|
|
effundat iunctura unguis? scit tendere uersum
|
65
|
non secus ac si oculo rubricam derigat uno.
|
|
siue opus in mores, in luxum, in prandia regum
|
|
dicere, res grandes nostro dat Musa poetae.'
|
|
ecce modo heroas sensus adferre docemus
|
|
nugari solitos Graece, nec ponere lucum
|
70
|
artifices nec rus saturum laudare, ubi corbes
|
|
et focus et porci et fumosa Palilia feno,
|
|
unde Remus sulcoque terens dentalia, Quinti,
|
|
cum trepida ante boues dictatorem induit uxor
|
|
et tua aratra domum lictor tulit—euge poeta!
|
75
|
'est nunc Brisaei quem uenosus liber Acci,
|
|
sunt quos Pacuuiusque et uerrucosa moretur
|
|
Antiopa aerumnis cor luctificabile fulta?'
|
|
hos pueris monitus patres infundere lippos
|
|
cum uideas, quaerisne unde haec sartago loquendi
|
80
|
uenerit in linguas, unde istud dedecus in quo
|
|
trossulus exultat tibi per subsellia leuis?
|
|
nilne pudet capiti non posse pericula cano
|
|
pellere quin tepidum hoc optes audire 'decenter'?
|
|
'fur es' ait Pedio. Pedius quid? crimina rasis
|
85
|
librat in antithetis, doctas posuisse figuras
|
|
laudatur: 'bellum hoc.' hoc bellum? an, Romule, ceues?
|
|
men moueat? quippe, et, cantet si naufragus, assem
|
|
protulerim? cantas, cum fracta te in trabe pictum
|
|
ex umero portes? uerum nec nocte paratum
|
90
|
plorabit qui me uolet incuruasse querella.
|
|
'sed numeris decor est et iunctura addita crudis.
|
|
cludere sic uersum didicit "Berecyntius Attis"
|
|
et "qui caeruleum dirimebat Nerea delphin,"
|
|
sic "costam longo subduximus Appennino."
|
95
|
"Arma uirum", nonne hoc spumosum et cortice pingui
|
|
ut ramale uetus uegrandi subere coctum?'
|
|
quidnam igitur tenerum et laxa ceruice legendum?
|
|
'torua Mimalloneis inplerunt cornua bombis,
|
|
et raptum uitulo caput ablatura superbo
|
100
|
Bassaris et lyncem Maenas flexura corymbis
|
|
euhion ingeminat, reparabilis adsonat echo.'
|
|
haec fierent si testiculi uena ulla paterni
|
|
uiueret in nobis? summa delumbe saliua
|
|
hoc natat in labris et in udo est Maenas et Attis
|
105
|
nec pluteum caedit nec demorsos sapit unguis.
|
|
'sed quid opus teneras mordaci radere uero
|
|
auriculas? uide sis ne maiorum tibi forte
|
|
limina frigescant: sonat hic de nare canina
|
|
littera.' per me equidem sint omnia protinus alba;
|
110
|
nil moror. euge omnes, omnes bene, mirae eritis res.
|
|
hoc iuuat? 'hic' inquis 'ueto quisquam faxit oletum.'
|
|
pinge duos anguis: 'pueri, sacer est locus, extra
|
|
meiite.' discedo. secuit Lucilius urbem,
|
|
te Lupe, te Muci, et genuinum fregit in illis.
|
115
|
omne uafer uitium ridenti Flaccus amico
|
|
tangit et admissus circum praecordia ludit,
|
|
callidus excusso populum suspendere naso.
|
|
me muttire nefas? nec clam? nec cum scrobe? nusquam?
|
|
hic tamen infodiam. uidi, uidi ipse, libelle:
|
120
|
auriculas asini quis non habet? hoc ego opertum,
|
|
hoc ridere meum, tam nil, nulla tibi uendo
|
|
Iliade. audaci quicumque adflate Cratino
|
|
iratum Eupolidem praegrandi cum sene palles,
|
|
aspice et haec, si forte aliquid decoctius audis.
|
125
|
inde uaporata lector mihi ferueat aure,
|
|
non hic qui in crepidas Graiorum ludere gestit
|
|
sordidus et lusco qui possit dicere 'lusce,'
|
|
sese aliquem credens Italo quod honore supinus
|
|
fregerit heminas Arreti aedilis iniquas,
|
130
|
nec qui abaco numeros et secto in puluere metas
|
|
scit risisse uafer, multum gaudere paratus
|
|
si cynico barbam petulans nonaria uellat.
|
|
his mane edictum, post prandia Callirhoen do.
|
|