Aufert animum et a destinato itinere degredi cogit 36.116.1
contemplatio tam prodigae mentis aliamque conectit ma-
iorem insaniam e ligno. C. Curio, qui bello civili in
Caesarianis partibus obiit, funebri patris munere cum
opibus apparatuque non posset superare Scaurum—unde 5
enim illi vitricus Sulla et Metella mater proscriptionum
sectrix? unde M. Scaurus pater, totiens princeps civitatis
et Mariani sodalicii rapinarum provincialium sinus? cum
iam ne ipse quidem Scaurus sibi par esse posset, quando
hoc certe incendi illius praemium habuit convectis ex 10
orbe terrarum rebus, ut nemo postea par esset insaniae
illi—ingenio ergo utendum suo Curioni et aliquid ex- 117.1
cogitandum fuit. operae pretium est scire, quid invenerit,
et gaudere moribus nostris ac verso modo nos vocare
maiores. theatra iuxta duo fecit amplissima ligno, cardi-
num singulorum versatili suspensa libramento, in quibus 5
utrisque antemeridiano ludorum spectaculo edito inter
sese aversis, ne invicem obstreperent scaenae, repente
circumactis—ut constat, post primos dies etiam seden-
tibus aliquis—, cornibus in se coeuntibus faciebat amphi-
theatrum gladiatorumque proelia edebat, ipsum magis aucto- 10
ratum populum Romanum circumferens. quid enim miretur 118.1
quisque in hoc primum, inventorem an inventum, arti-
ficem an auctorem, ausum aliquem hoc excogitare an su-
scipere an iubere? super omnia erit populi sedere ausi
furor tam infida instabilique sede. en hic est ille terra- 5
rum victor et totius domitor orbis, qui gentes, regna
diribet, iura exteris mittit, deorum quaedam immortalium
generi humano portio, in machina pendens et ad pericu-
lum suum plaudens! quae vilitas animarum ista aut quae 119.1
querella de Cannis! quantum mali potuit accidere! hauriri
urbes terrae hiatibus publicus mortalium dolor est: ecce
populus Romanus universus, veluti duobus navigiis in-
positus, binis cardinibus sustinetur et se ipsum depugnan- 5
tem spectat, periturus momento aliquo luxatis machinis!
et per hoc quaeritur tribuniciis contionibus gratia, ut 120.1
pensiles tribus quatiat, in rostris quid non ausurus apud
eos, quibus hoc persuaserit! vere namque confitentibus
populus Romanus funebri munere ad tumulum patris eius
depugnavit universus. variavit hanc suam magnificentiam 5
fessis turbatisque cardinibus et amphitheatri forma custo-
dita novissimo die diversis duabus per medium scaenis
athletas edidit raptisque e contrario repente pulpitis eodem
die victores e gladiatoribus suis produxit. nec fuit rex
Curio aut gentium imperator, non opibus insignis, ut qui 10
nihil in censu habuerit praeter discordiam principum.