Defert ad coniectorem quidam somniasse se ovum 2.134.1
pendere ex fascea lecti sui cubicularis (est hoc in Chry-
sippi libro somnium); respondit coniector thensaurum
defossum esse sub lecto. Fodit, invenit auri aliquan-
tum, idque circumdatum argento, misit coniectori, 5
quantulum visum est de argento. Tum ille: 'Nihilne',
inquit, 'de vitello?' id enim ei ex ovo videbatur
aurum declarasse, reliquum argentum. Nemone igitur
umquam alius ovum somniavit? cur ergo hic nescio
qui thensaurum solus invenit? quam multi inopes digni 10
praesidio deorum nullo somnio ad thensaurum repe-
riendum admonentur! Quam autem ob causam tam
est obscure admonitus, ut ex ovo nasceretur thensauri
similitudo, potius quam aperte thensaurum quaerere
iuberetur, sicut aperte Simonides vetitus est navigare? 15
Ergo obscura somnia minime consentanea maiestati 135.1
deorum.
  Ad aperta et clara veniamus, quale est de illo in-
terfecto a caupone Megaris, quale de Simonide, qui
ab eo, quem humarat, vetitus est navigare, quale 5
etiam de Alexandro, quod a te praeteritum esse miror,
Quinte. Cum Ptolomaeus, familiaris eius, in proelio
telo venenato ictus esset eoque vulnere summo cum
dolore moreretur, Alexander adsidens somno est con-
sopitus. Tum secundum quietem visus ei dicitur draco 10
is, quem mater Olympias alebat, radiculam ore ferre
et simul dicere, quo illa loci nasceretur (neque is longe
aberat ab eo loco), eius autem esse vim tantam, ut
Ptolomaeum facile sanaret. Cum Alexander experrec-
tus narrasset amicis somnium, emissi sunt, qui illam 15
radiculam quaererent; qua inventa et Ptolomaeus sa-
natus dicitur et multi milites, qui erant eodem genere
teli vulnerati. Multa etiam sunt a te ex historiis pro- 136.1
lata somnia, matris Phalaridis, Cyri superioris, matris
Dionysii, Poeni Hamilcaris, Hannibalis, P. Decii; per-
vulgatum iam illud de praesule, C. Gracchi etiam et
recens Caeciliae, Baliarici filiae, somnium. Sed haec 5
externa ob eamque causam ignota nobis sunt, non
nulla etiam ficta fortasse. Quis enim auctor istorum?
De nostris somniis quid habemus dicere? tu de emerso
me et equo ad ripam, ego de Mario cum fascibus
laureatis me in suum deduci iubente monumentum. 10
Omnium somniorum, Quinte, una ratio est; quae, per
deos inmortalis! videamus ne nostra superstitione et
depravatione superetur. Quem enim tu Marium visum 137.1
a me putas? Speciem, credo, eius et imaginem, ut
Democrito videtur. Unde profectam imaginem? a cor-
poribus enim solidis et a certis figuris vult fluere
imagines; quod igitur Marii corpus erat? Ex eo, in- 5
quit, quod fuerat. Ista igitur me imago Marii in
campum Atinatem persequebatur?—Plena sunt imagi-
num omnia; nulla enim species cogitari potest nisi
pulsu imaginum.—Quid ergo? istae imagines ita no- 138.1
bis dicto audientes sunt, ut, simul atque velimus, ac-
currant? etiamne earum rerum, quae nullae sunt?
quae est enim forma tam invisitata, tam nulla, quam
non sibi ipse fingere animus possit? ut, quae num- 5
quam vidimus, ea tamen informata habeamus, oppi-
dorum situs, hominum figuras. Num igitur, cum aut 139.1
muros Babylonis aut Homeri faciem cogito, imago
illorum me aliqua pellit? Omnia igitur, quae volu-
mus, nota nobis esse possunt; nihil est enim, de quo
cogitare nequeamus; nullae ergo imagines obrepunt 5
in animos dormientium extrinsecus, nec omnino fluunt
ullae, nec cognovi quemquam, qui maiore auctoritate
nihil diceret. Animorum est ea vis eaque natura, ut
vigeant vigilantes nullo adventicio pulsu, sed suo motu
incredibili quadam celeritate. Hi cum sustinentur mem- 10
bris et corpore et sensibus, omnia certiora cernunt, co-
gitant, sentiunt. Cum autem haec subtracta sunt deser-
tusque animus languore corporis, tum agitatur ipse
per sese. Itaque in eo et formae versantur et actiones,
et multa audiri, multa dici videntur. Haec scilicet in 140.1
inbecillo remissoque animo multa omnibus modis con-
fusa et variata versantur, maxumeque reliquiae rerum
earum moventur in animis et agitantur, de quibus vi-
gilantes aut cogitavimus aut egimus, ut mihi tempo- 5
ribus illis multum in animo Marius versabatur recor-
danti, quam ille gravem suum casum magno animo,
quam constanti tulisset. Hanc credo causam de illo
somniandi fuisse. Tibi autem de me cum sollicitudine
cogitanti subito sum visus emersus e flumine. Inerant 10
enim in utriusque nostrum animis vigilantium cogi-
tationum vestigia. At quaedam adiuncta sunt, ut mihi
de monumento Marii, tibi, quod equus, in quo ego
vehebar, mecum una demersus rursus apparuit. An 141.1
tu censes ullam anum tam deliram futuram fuisse,
ut somniis crederet, nisi ista casu non numquam forte
temere concurrerent? Alexandro draco loqui visus est.
Potest omnino hoc esse falsum, potest verum; sed 5
utrum est, non est mirabile; non enim audivit ille
draconem loquentem, sed est visus audire, et quidem,
quo maius sit, cum radicem ore teneret, locutus est.
Sed nihil est magnum somnianti. Quaero autem, cur
Alexandro tam inlustre somnium, tam certum, nec 10
huic eidem alias, nec multa ceteris; mihi quidem prae-
ter hoc Marianum nihil sane, quod meminerim. Frustra
igitur consumptae tot noctes tam longa in aetate.
Nunc quidem propter intermissionem forensis operae 142.1
et lucubrationes detraxi et meridiationes addidi, qui-
bus uti antea non solebam, nec tam multum dormiens
ullo somnio sum admonitus, tantis praesertim de re-
bus, nec mihi magis umquam videor, quam cum aut 5
in foro magistratus aut in curia senatum video, som-
niare.