Syllogismus habet aliquid simile scripto et uoluntati,
|
7.8.1.1
|
quia semper pars in eo altera scripto nititur; sed hoc interest,
|
|
quod illic dicitur contra scriptum, hic supra scriptum: illic
|
|
qui uerba defendit hoc agit, ut fiat utique quod scriptum est,
|
|
hic ne aliud quam scriptum est. Ei nonnulla etiam cum
|
5
|
finitione coniunctio: nam saepe, si finitio infirma est, in
|
|
syllogismum delabitur. Sit enim lex: 'Venefica capite puni-
|
2.1
|
atur. Saepe se uerberanti marito uxor amatorium dedit,
|
|
eundem repudiauit: per propinquos rogata ut rediret non est
|
|
reuersa: suspendit se maritus. Mulier ueneficii rea est.' For-
|
|
tissima est actio dicentis amatorium uenenum esse: id erit
|
5
|
finitio. Quod si parum ualebit, fiet syllogismus, ad quem
|
|
uelut remissa priore contentione ueniemus: an proinde puniri
|
|
debeat ac si uirum ueneno necasset.
|
|
Ergo hic status ducit ex eo quod scriptum est id quod in-
|
3.1
|
certum est: quod quoniam ratione colligitur, ratiocinatiuus
|
|
dicitur. In has autem fere species uenit: an quod semel ius
|
|
est, idem et saepius: 'incesti damnata et praecipitata de
|
|
saxo uixit: repetitur.' An quod in uno, <et> in pluribus: 'qui
|
5
|
duos uno tempore tyrannos occidit, duo praemia petit.' An
|
4.1
|
quod ante, et postea: 'raptor profugit, rapta nupsit, reuer-
|
|
so illo petit optionem.' An quod in toto, idem in parte:
|
|
'aratrum accipere pignori non licet; uomerem accepit.' An
|
|
quod in parte, idem in toto: 'lanas euehere Tarento non
|
5
|
licet; oues euexit.' In his syllogismus et scripto nititur: nam
|
5.1
|
satis cautum esse dicit. 'Postulo ut praecipitetur incesta: lex
|
|
est', et 'rapta optionem petit', et 'in oue lanae sunt', similiter
|
|
alia. Sed quia responderi potest: 'non est scriptum ut bis
|
6.1
|
praecipitetur damnata, ut quandoque rapta optet, ut tyran-
|
|
nicida duo praemia accipiat: nihil de uomere cautum, nihil
|
|
de ouibus', ex eo quod manifestum est colligitur quod du-
|
|
bium est. Maioris pugnae est ex scripto ducere quod scriptum
|
5
|
non est: an quia hoc, et hoc: 'qui patrem occiderit, culleo
|
|
insuatur: matrem occidit'; 'ex domo in ius educere ne liceat:
|
|
ex tabernaculo eduxit.' In hoc genere haec quaeruntur: an,
|
7.1
|
quotiens propria lex non est, simili sit utendum, an id de
|
|
quo agitur ei de quo scriptum est simile sit. Simile autem et
|
|
maius est et par et minus. In illo priore, an satis lege cautum
|
|
sit, an, etsi parum cautum est, et hoc sit utendum. In
|
5
|
utroque de uoluntate legum latoris. Sed de aequo tractatus
|
|
potentissimi.
|
|