| Proditoris accusator ex defensore | |
| Cum damnato proditionis patronus exulet. Adfuit reo proditionis. | 334.pr.1 |
| Absolutus est ille. Petît ab absoluto pecuniam quam pactus erat. Non | |
| dantem detulit reum proditionis. Damnavit. Petitur in exilium. | |
| DECLAMATIO | |
| 'Cum damnato proditionis et patronus exulet.' Damnatum esse | 1.1 |
| proditorem certum est, et hunc fuisse patronum. Quomodo tamen | |
| defenditur? Quomodo proditorem defendit: hoc sibi persuaserat etiam | |
| ante experimentum, nullam esse ingenio suo malam causam. | |
| 'Non fui' inquit 'patronus eo iudicio quo damnatus est.' Si verba legis | 2.1 |
| intueri velimus, nihil hoc ad praesentem cognitionem pertinet. Satis est | |
| enim probare et illum proditorem et te patronum fuisse quandoque. | |
| Sed videamus quid secuta sit lex. Non mehercule tantum putem | 3.1 |
| providisse legum latorem quantum adversus te probamus. Patronum | |
| enim voluit exulare, non conscium. Illa prorsus locutus cum advocatis | |
| videtur: 'Sane suscipiatis alias temere causas ubi privatae leges erunt et | |
| ad unius commodum pertinebunt; cum vero de proditione agetur, | 5 |
| diligentius intuemini. Etiamsi vobis nihil ipsi confitebuntur, at hoc, si | |
| non satis momenti publica pericula habent, vestri respectu capitis | |
| inquirite.' Hoc igitur quo de lege cautum est: proditor advocatum habuit, | 4.1 |
| licet illi nihil profuerit. Nunc vero quam necessarium ex eventu | |
| ostenditur: proditor absolutus est. Has illi artes timuerunt, hanc | |
| calliditatem advocatorum. Constituit enim natura quaedam arma ne- | |
| quitiae per quae abducantur iudicum animi. | 5 |
| 'Sed ipso' inquit 'iudicio quo damnatus est non fui patronus.' Volo | 5.1 |
| interim sic agere tamquam nullam rei publicae iniuriam fecerit. Etiamnum | |
| hoc satis est: advocatus proditoris fuisti. Fingamus igitur ampliatum | |
| fuisse iudicium et tantum primo iudicio patronum illum: nonne dam- | |
| natio sequeretur quod omnino patronus fuisset? Non ergo tempus | 5 |
| intueri debemus, sed causam, si homo idem est, si crimen idem, si lex | |
| eadem. Putemus ab alio esse damnatum. †Non enim proderit tibi istud | 6.1 |
| quod inputas.† Tunc enim diceres: 'ignoravi, et idem me quod iudices | |
| fefellit': nunc proditorem sciens defendisti. | |
| Nihil dico de advocatione: testem perdidi. Tantane lucri cupiditas? | 7.1 |
| Sic proditores corrumpuntur. Sic prorsus homo nocentissimus cum | |
| advocato suo locutus est: 'ego quidem prodidi, sed magnam pecuniam | |
| accepi: et tibi sufficit.' Quaeritis, iudices, quantum promiserit petenti? | |
| Non potuit proditor solvere. Ergo quantum in isto est, proditor vivit, | 8.1 |
| nec vivit tantum, sed etiam insidiatur et ad hoc necessitate solvendi | |
| urgetur: addidisti homini nocentissimo pecuniae necessitatem. Unde | |
| temporum mutata condicio est? Pecuniam non accipiebas; ita nunc ille | |
| quod punitus est, merces huius vindicata est? Pecuniam non acceperat. | 5 |