Rogatio Demosthenis
Rogationem fert Demosthenes ne illi qui apud Chaeroneam capti erant 339.pr.1
a Philippo et gratis remissi consiliis publicis intersint. CD.
DECLAMATIO
  Priusquam causas rogationis meae persequar, Athenienses, succurrit 1.1
mihi laudare vos et adcognoscere. Post adversum proelium, quod
quidem ipsi qui rebus Philippi favent dolore ac rumoribus in maius
extollunt, non pacem petistis, non de condicionibus ullis cum hoste
tractastis; ipsos etiam repetendo captivos hoc ostendistis, curam esse 5
vobis ut bellum geri posset. Id cum fecistis pro maiorum vestrorum 2.1
opinione atque laude servataque usque ad hoc tempus gloria civitatis,
tum etiam, ut arbitror, ratione quadam, quod nos victos non tam virtute
hostis quam eorum qui pugnare noluissent timore existimabatis. Quam-
libet igitur obliquis actionibus pars diversa, dum tueri mille istos captivos 5
videtur, pacem suadeat, animum virtutemque civitatis debilitare conetur,
ego loquor apud eos qui non defecerunt.
  Sed multa me dicturum propter quae adprobari possit rogatio mea, 3.1
oratoriis artibus impedire pars adversa conatur. Negat enim rogationem
contra leges accipiendam, negat adversus singulos. Quorum ego utrum- 4.1
que confiteor. Verum neque adversus leges esse existimo quidquid pro
opinione ac pro dignitate civitatis petimus et cui nulla lex scripta ex
contrario extat. Nam si quod est ius quo contineatur hoc, ut <tam> mali
et tam turpes cives utique consiliis publicis intersint, videar fortasse hanc 5
rogationem contra leges scripsisse. Si vero nihil est quod ex contrario
†coat†, non potest videri hoc adversus id scriptum esse quod non obstat.
Illud vero aliquanto minus existimari possum, adversus singulos scrip- 5.1
sisse legem, cum certe mille sint de quibus agitur. Quamquam rationem
etiam propter quod non liceat rogationem contra singulos ferre illam
video, quod peccata singulorum videantur habere leges suas. Homicidium
fecit aliquis, sacrilegium, iniuriam, ceteraque his similia: suo iure 5
punitur. Cum vero mille semel capiendos se alligandosque hosti 6.1
praebuerint, haec, ut opinor, supersunt, ut aut nulla castigatione dignam
rem qui contra dicunt putent, aut, si castiganda est, ostendant legem qua
castigari possit, aut, si non ostendunt, nihil aliud quam rogationem
superesse fateantur. 5
  Primum igitur hoc apud vos, Athenienses, dixisse contentus sum, 7.1
aequissimum quidem ac iustissimum esse ut populo detur summa rerum
potestas, consilium tamen non utique turba neque tumultu neque
angustiis eorum qui consulantur constare. Utinam quidem fieri posset
ut ex universo populo reicere ac seligere liceret eos qui parum prudentes, 5
parum digni consiliis publicis viderentur. Sed quoniam istud deprehendi 8.1
nisi experimentis non potest, de his demum rogationem fero qui experti
sunt. Atqui si hoc apud vos non male constitutum est, esse aliquos qui
consiliis publicis interesse non debeant, iam multo facilius ac pronius
erit ut doceam hos esse, qui, etiamsi utiles consiliis futuri essent, indigni 5
tamen propter dedecus proximae militiae erant.
  Ac mihi in haec dividenda videtur ratio istius orationis, ut pars ad 9.1
ipsos de quibus loquor spectet, pars ad universam rem publicam.
  Adversus istos hoc dixisse contentus sum: bellum adversus Philippum 10.1
suscepimus pro libertate totius Graeciae, pro salute communi. Nam
etiamsi in praesentia amicam civitatem, nobiscum olim coniunctam,
tueri videbamur, eventus tamen belli ad omnes pertinebat. Et hoc nobis,
Athenienses, vetus atque a maioribus traditum est, pro universa Graecia 5
stare. Sic contra Persas semel iterumque pugnavimus, ac privatis viribus 11.1
defendimus publicam salutem. Iam igitur ex hoc apparet profecto vobis
numquam maiore animo, numquam concitatiore spiritu fuisse pugnan-
dum. Non enim nobis cum hoste <ex> Graecia aliquo res erat, ubi,
quamquam victi, leges tamen similes linguamque certe eandem 5
pateremur, sed cum homine barbaro, cum homine crudeli, cum homine
infesto. Quamquam quid necesse est ista diutius dicere? Pugnare enim
placuit et placet. In hoc igitur proelio, quod, ut dixi, pro universa 12.1
Graecia susceperamus, nondum dico quantum nocuerit istorum timor;
interim cuius propositi fuerit animum attendite. Longe felicissimum in
bellis est vincere, fortissimum, si victoria non detur, pro causa mori.
Est tamen tertium aliquod †inter dedecora†: in patriam certe redire et, 5
si vincere non detur, effugere. Potest enim credi qui hoc fecit ad 13.1
secundam se aciem reservasse et victum adversis animum reposuisse. Ille
vero qui se in servitutem hosti dedit, qui abiectis armis parata in vincula
praebuit manus, quam tandem nobis spem in posterum facit? Atque ego, 14.1
Athenienses, eo tempore quo recipi istos placebat contradicturus fui nisi
quod poterat honestum ex his receptis exemplum fieri. Sunt igitur digni
poena aliqua, sunt ignominia, si hoc tantum ad ipsos referatur.
  Sed redeo ad publicam utilitatem. Nihil esse quo magis disciplina 15.1
militaris confirmari possit, Athenienses, quam exemplum adversus
indignos nemo dubitabit. Quae enim spes in bellis in milite nostro residua
est si nihil potius fuerit quam capi? Certum habeo nunc istos male sentire
de iis qui in acie ceciderunt. 5