| Expositor petens cum forte decem milia | |
| Viri fortis pater decem milia accipiat. Is qui videbatur filium | 278.pr.1 |
| habere decem milia cum ille fortiter fecisset accepit. Postea iuvenem | |
| pater naturalis agnovit, solutis alimentis recepit. Petit decem milia. | |
| DECLAMATIO | |
| Decem milia a me petis. Quo iure? Qua causa? Credidisti, an | 1.1 |
| deposuisti, an ex alicuius rei venditione pretium ad te pertinet? Nihil | |
| horum: nullus inter nos contractus fuit nisi quod mihi nuper aliquid | |
| debuisti. Legem adfers qua patri viri fortis decem milia dari oportet; | |
| cuius quidem summae si non praestetur fides, petitio (ut opinor) a re | 5 |
| publica est. Nam ut iam constet uter accipere debuerit, illud tamen | 2.1 |
| respondeas mihi velim, quis dare debuerit: si patri debetur, debet res | |
| publica. Viderimus an ego a civitate recte acceperim: tu non potes | |
| accipere nisi a civitate. At ego accepi id quod tibi debebatur? Puta me in | |
| praesentia confiteri: repetet fortasse qui dedit; interim tibi non alius | 5 |
| debet quam qui mihi dedit. | |
| Sed volo nunc agere etiam rei publicae causam, et sic respondere tibi | 3.1 |
| tamquam istud a magistratibus petas. Non est tempus hoc actionis istius. | |
| Quando enim filius tuus fortiter fecit? Multum iam transisse tempus ante | |
| hanc actionem confiteberis. Interrogabo ubi fueris. Etiamsi te peregri- | |
| natio detinuit, etiamsi absentia in causa fuit quo minus acciperes, dicam | 5 |
| tamen pleraque iura tempore circumscribi. Si vero et in civitate fuisti et | 4.1 |
| praesens eras cum honoraretur filius, ut nunc res est, tuus, interrogo cur | |
| non petieris. Nam ut non acceperis sufficit hoc, quod non petisti. Non | |
| eras illo tempore pater, quia nesciebas te esse. Non debebatur igitur tibi | |
| eo tempore quo res publica debuit. | 5 |
| Illud quoque interrogo, quomodo factum sit ut ego acciperem. Pater | 5.1 |
| viri fortis eram. Quorum utrumque breviter ostendere iudici neces- | |
| sarium est, et me tum patrem fuisse cum decem milia debebantur patri | |
| viri fortis et te non fuisse ideoque te non accepisse. Patres enim non | |
| tantum †natura et illo initio† continentur; satis est plerumque ad hoc ius | 5 |
| videri. Num dubium est quin, si intestatus decessissem antequam tu | 6.1 |
| agnosceres, aditurus ille hereditatem quasi filius fuerit? Num dubium est | |
| quin, si honores peterem, profuturus mihi tamquam filius fuerit? Num | |
| dubium est quin, si (quod longe ab eius animo et moribus abest) | |
| pulsasset patrem, non iniuriarum tantum lege teneretur, si occidisset, | 5 |
| non caedis tantum lege poenas daret? Quod si haec omnia in confesso | |
| sunt, ne magistratus quidem erraverunt eo tempore quo decem milia | |
| dederunt mihi. Si intestatus tu decessisses, ad alios quoslibet tua | 7.1 |
| pertineret hereditas. Vis scire quam pater non fueris? Recipere illum nisi | |
| solutis alimentis non potuisti. Lex tibi dicit: 'alienus est, et tibi ut pater | |
| esse incipias emendus.' Iam illa profecto citra interrogationem sunt, | |
| cuius tulerit nomen, in cuius censum delatus sit. | 5 |
| Nimium diu de re iudicata. Reliquum est ut intueamur uter nostrum | 8.1 |
| hac pecunia dignior esse videatur. Et ut breviter dicam, tu exposuisti, | |
| ego sustuli. Scio te coepturum altius, ut dicas: 'genui'. Hoc est quare tibi | |
| debeamus irasci: quantum ad te pertinet, non habet res publica virum | |
| fortem; aut illum ferae laceraverunt aut aves diripuerunt aut aliquis (quod | 5 |
| multo sit indignius) sustulit leno aut lanista. Ex meis ille beneficiis natus | |
| est. Intuendum nobis etiam illud praecipue est, quae causa constituendae | 9.1 |
| legis huius fuerit, aut unde ortum sit ut non contenta civitas fuerit | |
| praemium ipsi viro forti dedisse, sed etiam patrem huius honorandum | |
| censuerit. Ideone honoratum putamus patrem quod genuerit? An ideo | |
| magis praemio dignum civitas existimavit quod educasset, quod inpensas | 5 |
| fecisset? Vis scire quam hoc verum sit? Pecunia honoravit. Si quid | 10.1 |
| pietatis est quod inputare nos rei publicae praeter alimenta possumus, | |
| illud est: 'sic educavi, talia praecepi, sic formavi mores.' Non est satis | |
| hoc indignum, quod talem tibi filium feci? Sed haec utcumque videri | 11.1 |
| possint tolerabilia: illo tempore quo pugnabat filius noster (vindicabo | |
| enim mihi semper hoc nomen, neque a beneficiis meis appellatio ista | |
| discedet), qualis uterque nostrum fuit? Non ego sollicitus de muris | |
| pependi? Non ego omnes excepi ab acie redeuntes? Non nuntios | 5 |
| sollicitus captavi? At tu securus eras, tamquam id quod volueras cum | |
| exponeres contigisset. Age, redeuntis vulnera quis religavit, sanguinem | 12.1 |
| quis abluit? Ad templa quis duxit? Quis gratulatus est? Sciebasne iam | |
| tum esse officium tuum, an confiteris ad te haec non pertinuisse? | |
| Dissimules licet, et videatur alioqui hoc contra causam meam: sciebas, et | |
| illum esse apud me passus es. | 5 |
| Haec decem milia agnovisti. Non te moverunt tituli adulescentis, non | 13.1 |
| illa gloria de eximia virtute quam ego praeceperam. Hac fiducia alimenta | |
| solvisti; computas mecum, ut solus omnium mortalium et expositum | |
| receperis et lucrum feceris. |