Cimon Ingratus Calliae
Adulterum cum adultera qui deprenderit, dum 9.1.pr.1
utrumque corpus interficiat, sine fraude sit.
Ingrati sit actio.
  Miltiades, peculatus damnatus, in carcere
alligatus decessit; Cimon, filius eius, ut eum sep- 5
eliret, vicarium se pro corpore patris dedit.
Callias dives sordide natus redemit eum a re
publica et pecuniam solvit; filiam ei suam
collocavit, quam ille deprensam in adulterio de-
precante patre occidit. Ingrati reus est. 10
  ALBUCI SILI Non movet me periculum meum: 1.1
semper nos in malis nostris non fortunam sed causam
spectavimus. Non dubito quin Callias redempturus
fuerit Miltiaden si iam habuisset filiam nubilem.
  MUSAE Alius aliud pati non potest. Mihi adul- 5
terium carcer est.
  ARELLI FUSCI patris Nihil, inquit, filiae plus
possum dare quam Cimonem virum. Quando mihi
ex eo contingent nepotes? Ferrum a lege mihi tra-
ditum ad vindictam pudicitiae proiciam? Perdidisti 10
pecuniam, Callia, si tales solvisti manus. Damnatus
peculatus nihil aliud heredi suo reliquit quam se
patrem.
  CESTI PII Non potest generosus animus contumeliam 2.1
pati. Merito tu ex Cimone habere nepotes concupisti.
Quid magis in me probasti quam carcerem? Non
sum innocentior quam pater, ne infelicior quidem;
hoc unum interest inter parentis et fili fortunam quod 5
illius calamitatium exitus fuit carcer, mearum initium.
Exponam vobis quam in neminem meorum ingratus
sim. Unus Miltiadis census inventus est Cimon filius;
ne hic quidem quicquam habuit quod daret pro patre
praeter se. Poteram in Cynaegiri domo sperare 10
nuptias, poteram in Callimachi, nec verebar ne
Cynaegirus suas pluris aestimaret manus. Redemp-
tus Cimon redemptoris felicitas est.
  VOTIENI MONTANI Facis iam ut dicam: non accepi 3.1
beneficium aut reddidi. Certius reddam cum tam
honeste desideraris quam dedisti. Ego adulteros dimit-
tam? quid aliud facerem si alligatas haberem manus?
Egit me attonitum dolor. Non mehercules me exo- 5
rasset Miltiades pater. Nihil Calliae debeo nisi
liber sum. Est vir egregius Callias, est misericors;
sed utinam tantum adversus bonos! Maior iniuria
est si nunc manus Cimonis alligantur quam fuit
beneficium quod tunc solutae sunt. Non iste ini- 10
quiore animo filiam amisit quam ego uxorem, sed
aequiore animo inpudicam pati voluit. Vis tu divi-
tias tuas abscondere cum in eos incideris qui men-
dicitate censentur? Nihil habet domus nostra
melius quod ostendat quam paupertatem. Da 15
pecuniam Miltiadi qua damnationem luat: nocens
erit; da Cimoni qua patrem redimat: pius non erit.
  VIBI GALLI Nullo mihi felicior videor quam quod 4.1
Miltiadis pretium fui. Alligatus iacebat Persicae
potentiae vindex, libertatis publicae adsertor, alli-
gatus iacebat crimen ingratae civitatis. Adulteram
dimittam? patiar adulteram qui non tam glorior 5
quod filius sum Miltiadis quam quod vicarius?
Quid? tu poenam putas pro Miltiade alligari? Si
adulterum solum occidero, exulandum est. Quid
faciam? Occidam? plus quam praestitisti exigis: pro
carcere exilium. Non occidam? plus quam praestitisti 10
exigis: unum beneficium dedisti, duo petis. Uterque
magnum beneficium dedistis et statim dum datis recepis-
tis: Cimon quod Miltiadem redemit, tu quod Cimonem.
Videbatur mihi omnis maiorum meorum circa me
turba fremere dicentium: ubi sunt illae manus 15
quae solvere Miltiadem? Non mihi occurrit in-
dulgentia uxoris, non Callias socer, non ullius aut
rei aut benefici memoria; feci quod soleo, nihil aliud
respexi quam patrem.
  MENTONIS Cogita adulteros esse pro quibus rogas, 5.1
cogita qualium misereri soleas: turpe est ab eodem
dimitti et adulteros et Cimonem. Ego sum qui referre
gratiam ne mortuis quidem desino: ita mihi veros habere
liberos contingat; quod quantum esset Miltiades ex- 5
pertus est.
  PORCI LATRONIS Ego adulteros dimittam? Ar- 6.1
det cupiditate vindictae animus. Has manus con-
tinere non posset Miltiades, quas alligare potuit.
Si in hoc solutus sum, redde me carceri. Ille Grae-
ciae servator et vindex Persarum orientisque domi- 5
tor, cui modo tam insignem triumphum Fortuna de
hoste detulerat, damnatus est peculatus, ob hoc
videlicet ipsum, ut innocentia eius, quae alioqui
latere potuerat, ipsa damnatione ostenderetur.
Damnatus est innocens. Quisquis in civitate 10
misericors est, nunc occasio misericordiae venit:
Miltiades redimendus est. Redemi corpus tuum,
Miltiade, ne funeri quidem interfuturus in quod me
ipsum impenderam. Misereor accusatoris mei non
quia perdidit filiam sed quia habuit. Dignus erat 15
Callias tales habere quales redemit. Quodsi me in
hanc stuprorum patientiam redemisti, matrimonio
carcerem praefero. Honestius patri alligor quam
adultero solvor. Ut audivi esse qui pecuniam
numeraret, miratus sum fuisse in civitate nostra 20
quemquam qui Cimonem redimere quam Miltiaden
maluisset. Ego ne patrem quidem meum nisi
innocens fuisset redemissem.
  BLANDI Obiciat licet vincula, numquam tamen 7.1
efficiet ut non magis carcere glorier quam matri-
monio. Diversi sunt hominum adfectus: tu for-
tasse, Callia, vincula non potes ferre; ego adulteram
uxorem. Effugient ergo adulteri tamquam alligatas 5
Cimonis manus?
  ARGENTARI Redemptum me protinus appellare
coepit de filiae nuptiis. 'Statim' inquam 'Callias
experitur an gratus sim.' †Habes in Callias sine
Cimone.† Pro una rogat, duos eripit. 10
  FULVI SPARSI Dic nunc: 'ego te carceri exemi,'
dum ego respondeam: 'ego me carceri tradidi.'
Numquam effici poterit ut melius actum putem quod a
Callia redemptus sum quam quod pro Miltiade alligatus.
Filia tua abstulit tibi generum Cimonem. Ductus 15
est pater meus in carcerem etiamnunc captivis suis
plenum.
  IUNI GALLIONIS Beneficium, inquit, tibi dedi 8.1
quod filiam tibi collocavi. Nunc vere, Miltiade,
graviorem fortunam carcere sustines: Callias tecum
<nepotes> communicare dignatus est. Ego me
redemptum putabam; filiae istius emptus sum. Stete- 5
runt ante oculos meos maiorum imagines emissusque
sede sua Miltiades maiestate imperatoria refulsit
et iterum meas invocavit manus.
  IULI BASSI Calliae filiam uxorem duxi: hanc tibi,
pater, iniuriam feci, dum ingratus esse nolo. Placeas 10
tibi licet et istas iactes divitias: tantidem tamen
redemi patrem quanti a te redemptus sum.
  {⁴¹Divisio.}⁴¹ Latro in has quaestiones divisit: an non 9.1
quisquis gratiam non rettulit cum posset ingrati
teneatur. Multa, inquit, interveniunt propter quae
non debeam facere etiamsi possum. Si non tenetur
quisquis non rettulit gratiam cum posset, an hic 5
teneatur. Hoc in haec divisit: an possit ob id damnari
quod lege fecit; deinde: an facere debuerit; novis-
sume: an, si adfectu et indignatione ablatus non
fuit in sua potestate, ignoscendum illi sit. Hoc non
tamquam quaestionem sed, ut illi mos erat, pro 10
tractatione aut loco. Montanus Votienus quaestio- 10.1
nem hanc adiecit: an gratiam rettulerit Cimon Calliae.
Rettuli, inquit: filiam tuam uxorem <duxi>, filia
tua Miltiadis nurus facta est. Non putas beneficium
communes cum Miltiade nepotes? 5
  Gallio illam quaestionem duram movit, sed dili-
genter executus est, quae solet esse in ingrati con-
troversiis prima: an beneficium acceperit. Non erat,
inquit, mihi poena in carcere esse: mea voluntate illo
perveneram. Ita putas me libentius in cubiculo meo 10
iacuisse? Nullus tunc erat locus Athenis honestior
quam qui Miltiaden habuerat. Deinde et illam
subiunxit quaestionem: an teneatur is qui beneficium
accepit quod non petit. Non rogavi, inquit, te;
dedisti istud iactationi tuae: putasti ad gloriam 15
tuam pertinere. Ita tu non accepisses beneficium
si tibi solvere Miltiaden contigisset?
  Silo Pompeius a parte Calliae duo beneficia se dixit 11.1
dedisse, quod redemisset et quod egenti filiam con-
locasset. Hoc quod secundum posuit nemo alius pro
beneficio inputavit, in quo adeo non est dubium an
beneficium non dederit ut dubium sit an receperit. 5
  Brutus Bruttedius illas praeterea quaestiones fecit:
an, si sua causa fecit hoc Callias, ut redimeret, Cimoni
sit beneficium. Beneficium enim est, inquit, quod
totum eius causa praestatur in quem confertur. Ubi
aliquis ex eo aut sperat quid aut praeparat, non est 10
beneficium, consilium est. Hoc diu executus est et
argumentis et exemplis. Deinde: an sua causa
Callias fecerit. Voluisti, inquit, opinionem sordium
inlustri facto effugere; petisti ex hoc aeternam me-
moriam. Non magis poterat ignotum esse a quo 15
Cimon solutus esset quam pro quo alligatus. Voluisti
habere generum nobilem, pium.
  Hispo Romanius duram quaestionem fecit: an
rettulerit gratiam hoc ipso, quod occidit. Liberavi
te, inquit, summo dedecore; invito tibi beneficium dedi. 20
Non est quod mireris; nam et tu me non rogantem
redemisti. Hoc loco Verginios et illos patres qui filias
vitiatas occiderunt, qui incluserunt.
  Color et Gallioni et Latroni et Montano placuit ut 12.1
nihil in Callian diceretur contumeliose, et redemptorem
et socerum et infelicem. Cestius multa <ut> in ava-
rum et feneratorem et mensularium et lenonem dixit,
dum vult illud probare, reddidisse se beneficium quod 5
talem socerum habere sustinuisset.
  Latro dixit: Filiam tuam dimittam? Quid
adultero faciam? Pro una rogas, duos eripis. Hanc
Hybreas aliter dixit sententiam: σοὶ δέ, μοιχέ, τί
ποιήσω; μὴ καὶ σοῦ Καλλίας πατήρ ἐστιν; Haec tota 10
diversa sententia est a priore, etiamsi ex eadem est
petita materia.
  Illa non est similis sed eadem quam dixit prior
Adaeus, rhetor ex Asianis non proiecti nominis,
deinde Arellius Fuscus: ἀχάριστός σοι δοκῶ, Καλλία; 15
οὐκ οἶδας ποῦ μοι τὴν χάριν ἔδωκας; Hanc sic 13.1
mutavit Arellius Fuscus: non dices me, Callia, in-
gratum: unde redemeris cogita. Memini deinde
Fuscum, cum haec Adaei sententia obiceretur, non
infitiari transtulisse se eam in Latinum; et aiebat non 5
commendationis id se aut furti, sed exercitationis
causa facere. Do, inquit, operam ut cum optimis
sententiis certem, nec illas corrumpere conor sed
vincere. Multa oratores, historici, poetae Romani a
Graecis dicta non subripuerunt sed provocaverunt. Tunc 10
deinde rettulit aliquam Thucydidis sententiam: δειναὶ
γὰρ αἱ εὐπραξίαι συγκρύψαι καὶ συσκιάσαι τὰ
ἑκάστων ἁμαρτήματα, deinde Sallustianam: res
secundae mire sunt vitiis obtentui. Cum sit praecipua in
Thucydide virtus brevitas, hac eum Sallustius vicit et in suis 15
illum castris cecidit; nam in sententia Graeca tam brevi
habes quae salvo sensu detrahas: deme vel συγκρύψαι vel
συσκιάσαι, deme ἑκάστων: constabit sensus, etiamsi
non aeque comptus, aeque tamen integer. At ex Sallusti
sententia nihil demi sine detrimento sensus potest. 20
  T. autem Livius tam iniquus Sallustio fuit ut hanc 14.1
ipsam sententiam et tamquam translatam et tamquam
corruptam dum transfertur obiceret Sallustio. Nec hoc
amore Thucydidis facit, ut illum praeferat, sed laudat
quem non timet et facilius putat posse a se Sallustium 5
vinci si ante a Thucydide vincatur.
  Cestius colorem pro Callia hunc habuit: obiecit
ultro Cimoni quod passus esset uxorem suam adulteram
fieri, quod non custodisset, quod expectasset dum super-
veniret pater ut spectator calamitatis suae fieret. Iam, 10
inquit, etiamsi dimiseris, ingratus es. Ego non
expectaveram dum rogarer.
  Hispo Romanius hunc colorem secutus est: dixit 15.1
adulescentem tumidum et nobilitatis suae cogitatione
insolentem invisa habuisse beneficia sua, moleste
ferentem socerum suum dici Callian; itaque omnem
operam dedisse ut mores puellae in vitia non tantum labi 5
pateretur sed ipse impelleret, ut haberet iustam dimit-
tendi causam. Nanctum occasionem non intermisisse,
expectasse tamen dum superveniret pater. Hoc
secum cogitasse: expectat me; vult mecum pares
rationes facere. Fecisset, si non ostendisset patri 10
adulteram filiam.
  Gargonius in hac controversia foedo genere caco-
zeliae usus dixit: istud publicum adulterium est, sub
Miltiadis trophaeis concumbere.
  Dorion, cum descripsisset gloriae sibi fuisse 15
carcerem, numquam non se illam fortunam ostentasse,
dixit: ὅτε εἰσῆλθεν Καλλίας, τὰς πέδας ἀπεκάλυψα.
  Hybreas dixit: συγγνώμην ἔχε μοι . . .