Tyrannicida Adulter Tyranni
    Tyrannicidae praemium. 4.7.pr.1
  In adulterio deprehensus a tyranno gladium extorsit
tyranno et occidit eum. petit praemium. contradicitur.
  Non fecisset tyrannicidium, nisi illum tyrannus armasset. 1.1
cuius adulter non fuit, qui etiam tyranni fuit? inputat nobis, quod
deprehensus in adulterio mori noluit. tyrannicida noster iure
occidi potuit a tyranno. certamen in pari condicione contractum
publica fortuna distraxit. non innocentior vicit, sed fortior. tulit 5
secum tyrannus gladium; sic enim occisuri veniunt. cur solus ad
praemium venis? tyrannum certe occidisti cum adultera. non
loricam clipeumve sumpsit, sed tenuem ac perlucidam vestem;
perfusus unguento intravit cubiculum, in quo tyrannum non esse
diligenter agnoverat. tyrannicida noster ne tyrannum inveniret 10
optavit. ducat tyrannicidam in arcem tyrannus, non uxor, odium,
non amor; ascensurus ferat animum, ferat ferrum; eat illo, ubi
inveniat tyrannum. omnia honesta opera voluntas inchoat, occasio
perficit. saepe honorata virtus est et ubi eam fefellit exitus; scelera
quoque, quamvis citra exitum subsederint, puniuntur; nec infelix 15
virtus amittit gloriae titulum, nec gloriam virtutis intercipit for-
tuita felicitas. numquam maiorum nostrorum prudentia tantis mu-
neribus tyrannicidium emeret, si illud etiam libido promitteret.
novo inauditoque more pugnabant, tyrannicida pro adulterio,
tyrannus pro pudicitia. occidisti tu maritum, fortuna tyrannum. 20
tyrannum cadere rei publicae volo: occidat illum civis iratus,
misceat maledicta vulneribus, qualia in adulterum maritus <iacere
solet, non qualia in maritum> adulter. at <tu> ab adulterae osculis
ad praemium curris: nolo tyrannicida imitetur, antequam occidat
tyrannum. populus Romanus veneno vinci hostem noluit, prodi- 25
tione noluit. honorabo subitum tyrannicidium, non honorabo for-
tuitum, non coactum.
  Pars altera. Non habebas, inquit, ferrum. quid enim tyranno
profuit quod habuit? in eo, qui inermis ad tyrannum venit, non
virtus minor est, sed periculum maius. non <est, quod> quaeras, 30
quid in arcem tulerim; tyrannicidium rettuli. non est gladius
meus; sed manus mea est, sed animus meus est, sed consilium,
sed periculum, sed tyrannicidium meum est. adulterium vocas,
quo effectum est, ne quis timeat adulterium? diligenter arce
munita occasionem requirens temptavi servos, temptavi amicos; 35
per uxorem solam refulsit occasio. non putavi adulterium uxorem
tyranni polluere, sicut nec homicidium tyrannum occidere. ferrum
in arcem ferre periculosum erat, invenire facile. si tyrannum, in-
quam, invenero, obvia quaelibet res telum erit. certe semper
secum solet habere ferrum tyrannus. gladius inter duos fortioris 40
est. quam sollicitus adulter fui, ne non deprehenderer!