| LIBRI OCTAVI | |
| Orbata post Laqueum Sacrilega | |
| Magistratus de confessa sumat supplicium. | 8.1.pr.1 |
| Amisso quaedam viro et duobus liberis suspendit se. | |
| incidit ei laqueum tertius filius. illa, cum sacrilegio facto | |
| sacrilegus quaereretur, dixit magistratui se fecisse sacri- | |
| legium. vult magistratus tamquam de confessa suppli- | 5 |
| cium sumere; filius contradicit. | |
| Facio, iudices, in foro quod domi feci: matrem mori pro- | 1.1 |
| hibeo. quomodo, inquit, fecisti? quo loco quae sustuleras con- | |
| didisti? haerebat nec quicquam sacrilegi nisi poenam noverat. | |
| amissis duobus liberis sacrilega sibi videbatur, quod vivebat. | |
| non adfuturus veni, sed servaturus. alii pro reis rogant, ego | 5 |
| rogabo ream. nullum habet accusator nisi in subselliis meis | |
| testem. non est confessio nisi cum accusator eruit, negat rea, | |
| tortor expressit. fertur quaedam viso contra spem filio expirasse. | |
| si ad mortem agit matres magnum gaudium, quid magnus dolor? | |
| mater, habes non mediocre solacium: vides aliquid et deos per- | 10 |
| dere. magis deos miseri quam beati colunt. non fecit sacri- | |
| legium mulier, non fecit anus, non fecit orbata, non fecit quae | |
| custoditur, non fecit quae confitetur. irata, inquit, dis sacrile- | |
| gium potuit committere. frangitur calamitosis animus et ipsa se | |
| infelicitas damnat et hoc condicio humana vel pessimum habet, | 15 |
| quod Fortuna quos miseros fecit etiam superstitiosos facit. dili- | |
| gentius dii coluntur irati. quis ergo fecit? unde scire possum | |
| qui matrem custodii? ago causam legum, ne carnificem, quem | |
| sacrilegis minantur, calamitosis adhibeant. deos ita coluit, ut quae | |
| pro tam multis timeret. | 20 |
| Pars altera. Confessio conscientiae vox est. confessio coacti | |
| et quae fecit agnoscentis verbum est. omnium vox erat: 'sacri- | |
| legium latere non poterit; quisquis est, non ipse bonum exitum | |
| faciet, non quisquam suorum; etsi nemo fuerit accusator, ipse | |
| narrabit'. concita processit, velut diis ipsis persequentibus; 'feci' | 25 |
| inquit. supplicium de ea vel nunc exigamus homines, de qua | |
| dii olim exigere coeperunt. violatorum numinum maiestate con- | |
| pulsa est, ut mori et vellet et deberet et non posset. incisus est | |
| ei laqueus. ita putabas te, sacrilega, secreto mori posse? omnia | |
| fecit, ut taceret, quae, ne confiteretur, etiam mori voluit. si crimen | 30 |
| quaeritis, factum est sacrilegium, si sacrilegum, fatetur. facti | |
| quaeritis causam? si priusquam amitteret liberos, avara <fuit;> si | |
| postquam amisit, irata. |