Deliberat Alexander Magnus an Babylona intret
|
4.pr.1
|
cum denuntiatum esset illi responso auguris
|
|
periculum.
|
|
ARELLI FUSCI Quis est qui futurorum scientiam
|
1.1
|
sibi vindicet? Novae oportet sortis is sit qui iubente
|
|
deo canat, non eodem contentus utero quo inpru-
|
|
dentes nascimur; quandam imaginem dei praeferat
|
|
qui iussa exhibeat dei. Sic est; tantum enim
|
5
|
regem tantique rectorem orbis in metum cogit.
|
|
Magnus iste et supra humanae sortis habitum sit cui
|
|
liceat terrere Alexandrum; ponat iste suos inter
|
|
sidera patres et originem caelo trahat, agnoscat
|
|
suum vatem deus; non eodem vitae fine aetatem
|
10
|
agat, extra omnem fatorum necessitatem caput sit
|
|
quod gentibus futura praecipiat. Si vera sunt ista,
|
|
quid ita non huic studio servit omnis aetas? Cur non
|
|
ab infantia rerum naturam deosque qua licet visi-
|
|
mus, cum pateant nobis sidera et interesse numini-
|
15
|
bus liceat? Quid ita <in> inutili desudamus fa-
|
|
cundia aut periculosis atteritur armis manus? An
|
|
melius alio pignore quam futuri scientia ingenia
|
|
surrexerint? Qui vero in media se, ut praedicant,
|
2.1
|
fatorum misere pignora, natales inquirunt et primam
|
|
aevi horam omnium annorum habent nuntiam; quo
|
|
ierint motu sidera, in quas discucurrerint partes,
|
|
contrane dirus steterit an placidus adfulserit Sol;
|
5
|
[in] plenam lucem an initia surgentis acceperit,
|
|
an abdiderit in noctem obscurum caput Luna;
|
|
Saturnus nascentem <ad cultum agrorum>, an ad
|
|
bella Mars militem, an negotiosum in quaestus
|
|
Mercurius exceperit, an blanda adnuerit nascenti
|
10
|
Venus, an ex humili in sublime Iuppiter tulerit,
|
|
aestimant: tot circa unum caput tumultuantis deos!
|
|
Futura nuntiant: plerosque <diu> dixere victuros,
|
3.1
|
at nihil metuentis oppressit dies; aliis dedere finem
|
|
propincum, at illi superfuere agentes inutilis animas;
|
|
felices nascentibus annos spoponderunt, at Fortuna
|
|
in omnem properavit iniuriam. Incertae enim sortis
|
5
|
vivimus: unicuique ista pro ingenio finguntur, non
|
|
ex fide. Erit aliquis orbe toto locus qui te victorem
|
|
non viderit? Babylon ei cluditur cui patuit Oceanus?
|
|
{⁴¹Divisio.}⁴¹ In hac suasoria nihil aliud tractasse
|
4.1
|
Fuscum scio quam easdem quas supra rettuli quaes-
|
|
tiones ad scientiam futuri pertinentis. Illud quod
|
|
nos delectavit praeterire non possum. Decla-
|
|
mitarat Fuscus Arellius controversiam de illa quae,
|
5
|
postquam ter mortuos pepererat, somniasse se dixit
|
|
ut in luco pareret. Valde in vos contumeliosus fuero
|
|
si totam controversiam, quam ego intellego me
|
|
dicere . . . Fuscus, <cum> declamaret et a
|
|
parte avi non agnoscentis puerum tractaret locum
|
10
|
contra somnia et deorum providentiam et male de
|
|
magnitudine eorum dixisset mereri eum qui illos
|
|
circa puerperas mitteret, summis clamoribus illum
|
|
dixit Vergili versum:
|
|
scilicet is superis labor est, ea cura quietos
|
15
|
sollicitat.
|
|
Auditor Fusci quidam, cuius pudori parco, cum hanc
|
5.1
|
suasoriam de Alexandro ante Fuscum diceret, putavit
|
|
aeque belle poni eundem versum et dixit:
|
|
scilicet is superis labor est, ea cura quietos
|
|
sollicitat.
|
5
|
Fuscus illi ait: si hoc dixisses audiente Alexandro,
|
|
scisses apud Vergilium et illum versum esse:
|
|
capulo tenus abdidit ensem.
|
|
Et quia soletis mihi molesti esse de Fusco, quid
|
|
fuerit quare nemo videretur dixisse cultius, ingeram
|
10
|
vobis Fuscinas explicationes. Dicebat autem sua-
|
|
sorias libentissime et frequentius Graecas quam
|
|
Latinas.
|
|
Hybreas in hac suasoria dixit: οἷον ἔσχηκε
|
|
Βαβυλὼν μάντιν ὀχύρωμα.
|
15
|