Vt scias autem non esse hoc naturale, luctibus frangi, pri- 6.7.3.1
mum magis feminas quam uiros, magis barbaros quam
placidae eruditaeque gentis homines, magis indoctos quam
doctos eadem orbitas uulnerat. Atqui quae a natura uim
acceperunt eandem in omnibus seruant: apparet non esse 5
naturale quod uarium est. Ignis omnes aetates omnium- 4.1
que urbium ciues, tam uiros quam feminas uret; ferrum
in omni corpore exhibebit secandi potentiam. Quare?
quia uires illis a natura datae sunt, quae nihil in personam
constituit. Paupertatem luctum ambitionem alius aliter 5
sentit prout illum consuetudo infecit, et inbecillum in-
patientemque reddit praesumpta opinio de non timendis
terribilis.
  Deinde quod naturale est non decrescit mora: dolorem 8.1.1
dies longa consumit. Licet contumacissimum, cotidie in-
surgentem et contra remedia efferuescentem, tamen illum
efficacissimum mitigandae ferociae tempus eneruat. Manet 2.1
quidem tibi, Marcia, etiamnunc ingens tristitia et iam
uidetur duxisse callum, non illa concitata qualis initio
fuit, sed pertinax et obstinata; tamen hanc quoque tibi
aetas minutatim eximet: quotiens aliud egeris, animus 5
relaxabitur. Nunc te ipsa custodis; multum autem interest 3.1
utrum tibi permittas maerere an imperes. Quanto magis
hoc morum tuorum elegantiae conuenit, finem luctus potius
facere quam expectare, nec illum opperiri diem quo te
inuita dolor desinat! ipsa illi renuntia. 5
  'Vnde ergo tanta nobis pertinacia in deploratione nostri, 9.1.1
si id non fit naturae iussu?' Quod nihil nobis mali antequam
eueniat proponimus, sed ut immunes ipsi et aliis pacatius
ingressi iter alienis non admonemur casibus illos esse
communes. Tot praeter domum nostram ducuntur ex- 2.1
equiae: de morte non cogitamus; tot acerba funera: nos
togam nostrorum infantium, nos militiam et paternae
hereditatis successionem agitamus animo; tot diuitum
subita paupertas in oculos incidit: et nobis numquam in 5
mentem uenit nostras quoque opes aeque in lubrico positas.
Necesse est itaque magis corruamus: quasi ex inopinato
ferimur; quae multo ante prouisa sunt languidius in-
currunt. Vis tu scire te ad omnis expositum ictus stare et 3.1
illa quae alios tela fixerunt circa te uibrasse? Velut murum
aliquem aut obsessum multo hoste locum et arduum
ascensu semermis adeas, expecta uulnus et illa superne
uolantia cum sagittis pilisque saxa in tuum puta librata 5
corpus. Quotiens aliquis ad latus aut pone tergum ceciderit,
exclama: 'non decipies me, fortuna, nec securum aut
neglegentem opprimes. Scio quid pares: alium quidem
percussisti, sed me petisti.' Quis umquam res suas quasi 4.1
periturus aspexit? Quis umquam uestrum de exilio, de
egestate, de luctu cogitare ausus est? Quis non, si ad-
moneatur ut cogitet, tamquam dirum omen respuat et in
capita inimicorum aut ipsius intempestiui monitoris abire 5
illa iubeat? 'Non putaui futurum.' Quicquam tu putas 5.1
non futurum quod [multis] scis posse fieri, quod multis
uides euenisse? Egregium uersum et dignum qui non e
pulpito exiret:
    cuiuis potest accidere quod cuiquam potest! 5
Ille amisit liberos: et tu amittere potes; ille damnatus est:
et tua innocentia sub ictu est. Error decipit hic, effeminat,
dum patimur quae numquam pati nos posse prouidimus.
Aufert uim praesentibus malis qui futura prospexit.