Hoc secutum puto Democritum ita coepisse: 'qui tran- 9.13.1.1
quille uolet uiuere nec priuatim agat multa nec publice',
ad superuacua scilicet referentem. Nam si necessaria sunt,
et priuatim et publice non tantum multa sed innumerabilia
agenda sunt; ubi uero nullum officium sollemne nos citat, 5
inhibendae actiones. Nam qui multa agit saepe fortunae 2.1
potestatem sui facit, quam tutissimum est raro experiri,
ceterum semper de illa cogitare et nihil sibi de fide eius
promittere: 'nauigabo, nisi si quid inciderit' et 'praetor
fiam, nisi si quid obstiterit' et 'negotiatio mihi respondebit, 5
nisi si quid interuenerit'. Hoc est quare sapienti nihil 3.1
contra opinionem dicamus accidere: non illum casibus
hominum excerpimus sed erroribus nec illi omnia ut uoluit
cedunt, sed ut cogitauit; in primis autem cogitauit aliquid
posse propositis suis resistere. Necesse est autem leuius ad 5
animum peruenire destitutae cupiditatis dolorem cui suc-
cessum non utique promiseris.
  Faciles etiam nos facere debemus, ne nimis destinatis 14.1.1
rebus indulgeamus, transeamusque in ea in quae nos casus
deduxerit nec mutationem aut consili aut status per-
timescamus, dummodo nos leuitas, inimicissimum quieti
uitium, non excipiat. Nam et pertinacia necesse est anxia 5
et misera sit, cui fortuna saepe aliquid extorquet, et
leuitas multo grauior nusquam se continens. Vtrumque
infestum est tranquillitati, et nihil mutare posse et nihil
pati. Vtique animus ab omnibus externis in se reuocandus 2.1
est: sibi confidat, se gaudeat, sua suspiciat, recedat quan-
tum potest ab alienis et se sibi adplicet, damna non sentiat,
etiam aduersa benigne interpretetur. Nuntiato naufragio 3.1
Zenon noster, cum omnia sua audiret submersa, 'iubet'
inquit 'me fortuna expeditius philosophari.' Minabatur
Theodoro philosopho tyrannus mortem et quidem insepul-
tam: 'habes' inquit 'cur tibi placeas, hemina sanguinis in 5
tua potestate est; nam quod ad sepulturam pertinet, o te
ineptum, si putas mea interesse supra terram an infra
putrescam.' Canus Iulius, uir in primis magnus, cuius 4.1
admirationi ne hoc quidem obstat quod nostro saeculo
natus est, cum Gaio diu altercatus, postquam abeunti
Phalaris ille dixit 'ne forte inepta spe tibi blandiaris, duci
te iussi', 'gratias' inquit 'ago, optime princeps.' Quid sen- 5.1
serit dubito; multa enim mihi occurrunt. Contumeliosus
esse uoluit et ostendere quanta crudelitas esset in qua
mors beneficium erat? An exprobrauit illi cotidianam de-
mentiam?—agebant enim gratias et quorum liberi occisi 5
et quorum bona ablata erant. An tamquam libertatem
libenter accepit? Quidquid est, magno animo respondit.
Dicet aliquis 'potuit post hoc iubere illum Gaius uiuere.' 6.1
Non timuit hoc Canus; nota erat Gai in talibus imperiis
fides. Credisne illum decem medios usque ad supplicium
dies sine ulla sollicitudine exegisse? Verisimile non est quae
uir ille dixerit, quae fecerit, quam in tranquillo fuerit. 5
Ludebat latrunculis, cum centurio agmen periturorum 7.1
trahens illum quoque excitari iuberet. Vocatus numerauit
calculos et sodali suo 'uide' inquit 'ne post mortem meam
mentiaris te uicisse'; tum annuens centurioni 'testis' inquit
'eris uno me antecedere.' Lusisse tu Canum illa tabula 5
putas? inlusit. Tristes erant amici talem amissuri uirum: 8.1
'quid maesti' inquit 'estis? Vos quaeritis an inmortales
animae sint: ego iam sciam.' Nec desiit ueritatem in ipso
fine scrutari et ex morte sua quaestionem habere. Prose- 9.1
quebatur illum philosophus suus nec iam procul erat tumu-
lus in quo Caesari deo nostro fiebat cotidianum sacrum:
is 'quid,' inquit 'Cane, nunc cogitas? aut quae tibi mens
est?' 'Obseruare' inquit Canus 'proposui illo uelocissimo 5
momento an sensurus sit animus exire se', promisitque,
si quid explorasset, circumiturum amicos et indicaturum
quis esset animarum status. Ecce in media tempestate 10.1
tranquillitas, ecce animus aeternitate dignus, qui fatum
suum in argumentum ueri uocat, qui in ultimo illo gradu
positus exeuntem animam percontatur nec usque ad mortem
tantum sed aliquid etiam ex ipsa morte discit: nemo diutius 5
philosophatus est. Non raptim relinquetur magnus uir et
cum cura dicendus: dabimus te in omnem memoriam,
clarissimum caput, Gaianae cladis magna portio.