Quid de rerum natura querimur? Illa se benigne gessit: 10.2.1.1
uita, si uti scias, longa est. <At> alium insatiabilis tenet
auaritia, alium in superuacuis laboribus operosa sedulitas;
alius uino madet, alius inertia torpet; alium defetigat ex
alienis iudiciis suspensa semper ambitio, alium mercandi 5
praeceps cupiditas circa omnis terras, omnia maria spe
lucri ducit; quosdam torquet cupido militiae, numquam
non aut alienis periculis intentos aut suis anxios; sunt quos
ingratus superiorum cultus uoluntaria seruitute consumat;
multos aut adfectatio alienae fortunae aut suae querella 2.1
detinuit; plerosque nihil certum sequentis uaga et incon-
stans et sibi displicens leuitas per noua consilia iactauit;
quibusdam nihil quo cursum derigant placet, sed marcentis
oscitantisque fata deprendunt, adeo ut quod apud maxi- 5
mum poetarum more oraculi dictum est uerum esse non
dubitem: 'exigua pars est uitae qua uiuimus.' Ceterum
quidem omne spatium non uita sed tempus est. Vrgent et 3.1
circumstant uitia undique nec resurgere aut in dispectum
ueri attollere oculos sinunt, sed mersos et in cupiditatem
infixos premunt. Numquam illis recurrere ad se licet; si
quando aliqua fortuito quies contigit, uelut profundum 5
mare, in quo post uentum quoque uolutatio est, fluctuantur,
nec umquam illis a cupiditatibus suis otium est. De istis me 4.1
putas dicere quorum in confesso mala sunt? aspice illos ad
quorum felicitatem concurritur: bonis suis offocantur. Quam
multis diuitiae graues sunt! quam multorum eloquentia et
cotidiana ostentandi ingenii occupatio sanguinem educit! 5
quam multi continuis uoluptatibus pallent! quam multis
nihil liberi relinquit circumfusus clientium populus! Omnis
denique istos ab infimis usque ad summos pererra: hic
aduocat, hic adest, ille periclitatur, ille defendit, ille iudicat,
nemo se sibi uindicat, alius in alium consumitur. Interroga 10
de istis quorum nomina ediscuntur, his illos dinosci uidebis
notis: ille illius cultor est, hic illius; suus nemo est. Deinde 5.1
dementissima quorundam indignatio est: queruntur de
superiorum fastidio, quod ipsis adire uolentibus non uaca-
uerint! Audet quisquam de alterius superbia queri qui sibi
ipse numquam uacat? Ille tamen te, quisquis es, insolenti 5
quidem uultu sed aliquando respexit, ille aures suas ad tua
uerba demisit, ille te ad latus suum recepit: tu non inspicere
te umquam, non audire dignatus es. Non est itaque quod
ista officia cuiquam inputes, quoniam quidem, cum illa
faceres, non esse cum alio uolebas sed tecum esse non 10
poteras.