Aduersus ipsam commutationem locorum, detractis 12.8.1.1
ceteris incommodis quae exilio adhaerent, satis hoc
remedii putat Varro, doctissimus Romanorum, quod
quocumque uenimus eadem rerum natura utendum est;
M. Brutus satis hoc putat, quod licet in exilium euntibus 5
uirtutes suas secum ferre. Haec etiam si quis singula parum 2.1
iudicat efficacia ad consolandum exulem, utraque in
unum conlata fatebitur plurimum posse. Quantulum enim
est quod perdimus! duo quae pulcherrima sunt quocumque
nos mouerimus sequentur, natura communis et propria 5
uirtus. Id actum est, mihi crede, ab illo, quisquis formator 3.1
uniuersi fuit, siue ille deus est potens omnium, siue in-
corporalis ratio ingentium operum artifex, siue diuinus
spiritus per omnia maxima ac minima aequali intentione
diffusus, siue fatum et inmutabilis causarum inter se 5
cohaerentium series—id, inquam, actum est ut in alienum
arbitrium nisi uilissima quaeque non caderent. Quidquid 4.1
optimum homini est, id extra humanam potentiam iacet,
nec dari nec eripi potest. Mundus hic, quo nihil neque
maius neque ornatius rerum natura genuit, <et> animus
contemplator admiratorque mundi, pars eius magnificentis- 5
sima, propria nobis et perpetua et tam diu nobiscum man-
sura sunt quam diu ipsi manebimus. Alacres itaque et 5.1
erecti quocumque res tulerit intrepido gradu properemus,
emetiamur quascumque terras: nullum inueniri exilium
intra mundum <potest; nihil enim quod intra mundum>
est alienum homini est. Vndecumque ex aequo ad caelum 5
erigitur acies, paribus interuallis omnia diuina ab omnibus
humanis distant. Proinde, dum oculi mei ab illo spectaculo 6.1
cuius insatiabiles sunt non abducantur, dum mihi solem
lunamque intueri liceat, dum ceteris inhaerere sideribus,
dum ortus eorum occasusque et interualla et causas in-
uestigare uel ocius meandi uel tardius, <dum> spectare tot 5
per noctem stellas micantis et alias inmobiles, alias non
in magnum spatium exeuntis sed intra suum se circum-
agentis uestigium, quasdam subito erumpentis, quasdam
igne fuso praestringentis aciem, quasi decidant, uel longo
tractu cum luce multa praeteruolantis, dum cum his sim 10
et caelestibus, qua homini fas est, inmiscear, dum animum
ad cognatarum rerum conspectum tendentem in sublimi
semper habeam, quantum refert mea quid calcem?