Ergo ad coercitionem errantium sceleratorumque irato
|
3.16.1.1
|
castigatore non opus est; nam cum ira delictum animi
|
|
sit, non oportet peccata corrigere peccantem. 'Quid ergo?
|
|
non irascar latroni? Quid ergo? non irascar uenefico?'
|
|
Non; neque enim mihi irascor, cum sanguinem mitto.
|
5
|
Omne poenae genus remedi loco admoueo. 'Tu adhuc in
|
2.1
|
prima parte uersaris errorum, nec grauiter laberis sed
|
|
frequenter: obiurgatio te primum secreta deinde publicata
|
|
emendare temptabit. Tu longius iam processisti quam ut
|
|
possis uerbis sanari: ignominia contineberis. Tibi fortius
|
5
|
aliquid et quod sentias inurendum est: in exilium et loca
|
|
ignota mitteris. In te duriora remedia iam solida nequitia
|
|
desiderat: et uincula publica et carcer adhibebitur. Tibi
|
3.1
|
insanabilis animus et sceleribus scelera contexens, et iam
|
|
non causis, quae numquam malo defuturae sunt, inpelleris,
|
|
sed satis tibi est magna ad peccandum causa peccare;
|
|
perbibisti nequitiam et ita uisceribus inmiscuisti ut nisi
|
5
|
cum ipsis exire non possit; olim miser mori quaeris: bene
|
|
de te merebimur, auferemus tibi istam qua uexas uexaris
|
|
insaniam et per tua alienaque uolutato supplicia id quod
|
|
unum tibi bonum superest repraesentabimus, mortem.'
|
|
Quare irascar cui cum maxime prosum? interim optimum
|
10
|
misericordiae genus est occidere. Si intrassem ualetudi-
|
4.1
|
narium exercitus [et sciens] aut domus diuitis, non idem
|
|
imperassem omnibus per diuersa aegrotantibus: uaria in
|
|
tot animis uitia uideo et ciuitati curandae adhibitus sum;
|
|
pro cuiusque morbo medicina quaeratur, hunc sanet
|
5
|
uerecundia, hunc peregrinatio, hunc dolor, hunc egestas,
|
|
hunc ferrum. Itaque et, si peruersa induenda magistra-
|
5.1
|
tui uestis et conuocanda classico contio est, procedam in
|
|
tribunal non furens nec infestus sed uultu legis et illa
|
|
sollemnia uerba leni magis grauique quam rabida uoce
|
|
concipiam et <lege> agi iubebo non iratus sed seuerus; et
|
5
|
cum ceruicem noxio imperabo praecidi et cum parricidas
|
|
insuam culleo et cum mittam in supplicium militare et cum
|
|
Tarpeio proditorem hostemue publicum inponam, sine ira
|
|
eo uultu animoque ero quo serpentes et animalia uene-
|
|
nata percutio. 'Iracundia opus est ad puniendum.' Quid?
|
6.1
|
tibi lex uidetur irasci iis quos non nouit, quos non uidit,
|
|
quos non futuros sperat? Illius itaque sumendus est animus,
|
|
quae non irascitur sed constituit. Nam si bono uiro ob
|
|
mala facinora irasci conuenit, et ob secundas res malorum
|
5
|
hominum inuidere conueniet. Quid enim est indignius
|
|
quam florere quosdam et eos indulgentia fortunae abuti
|
|
quibus nulla potest satis mala inueniri fortuna? Sed tam
|
|
commoda illorum sine inuidia uidebit quam scelera sine
|
|
ira; bonus iudex damnat inprobanda, non odit. 'Quid
|
7.1
|
ergo? non, cum eiusmodi aliquid sapiens habebit in
|
|
manibus, tangetur animus eius eritque solito commotior?'
|
|
Fateor: sentiet leuem quendam tenuemque motum; nam,
|
|
ut dicit Zenon, in sapientis quoque animo, etiam cum
|
5
|
uulnus sanatum est, cicatrix manet. Sentiet itaque
|
|
suspiciones quasdam et umbras adfectuum, ipsis quidem
|
|
carebit.
|
|