Ratio utrique parti tempus dat, deinde aduocationem 3.18.1.1
et sibi petit, ut excutiendae ueritati spatium habeat: ira
festinat. Ratio id iudicare uult quod aequum est: ira id
aequum uideri uult quod iudicauit. Ratio nil praeter 2.1
ipsum de quo agitur spectat: ira uanis et extra causam
obuersantibus commouetur. Vultus illam securior, uox
clarior, sermo liberior, cultus delicatior, aduocatio am-
bitiosior, fauor popularis exasperant; saepe infesta patrono 5
reum damnat; etiam si ingeritur oculis ueritas, amat et
tuetur errorem; coargui non uult, et in male coeptis
honestior illi pertinacia uidetur quam paenitentia.
  Cn. Piso fuit memoria nostra uir a multis uitiis integer, 3.1
sed prauus et cui placebat pro constantia rigor. Is cum
iratus duci iussisset eum qui ex commeatu sine commilitone
redierat, quasi interfecisset quem non exhibebat, roganti
tempus aliquid ad conquirendum non dedit. Damnatus 5
extra uallum productus est et iam ceruicem porrigebat,
cum subito apparuit ille commilito qui occisus uideba-
tur. Tunc centurio supplicio praepositus condere gladium 4.1
speculatorem iubet, damnatum ad Pisonem reducit red-
diturus Pisoni innocentiam; nam militi fortuna reddide-
rat. Ingenti concursu deducuntur complexi alter alterum
cum magno gaudio castrorum commilitones. Conscen- 5
dit tribunal furens Piso ac iubet duci utrumque, et eum
militem qui non occiderat et eum qui non perierat.
Quid hoc indignius? quia unus innocens apparuerat, duo 5.1
peribant. Piso adiecit et tertium; nam ipsum centurionem
qui damnatum reduxerat duci iussit. Constituti sunt in
eodem illo loco perituri tres ob unius innocentiam. O 6.1
quam sollers est iracundia ad fingendas causas furoris!
'Te' inquit 'duci iubeo, quia damnatus es; te, quia causa
damnationis commilitoni fuisti; te, quia iussus occidere
imperatori non paruisti.' Excogitauit quemadmodum tria 5
crimina faceret, quia nullum inuenerat.