Quid singula persequor? Cum uideris forum multitu- 4.8.1.1
dine refertum et saepta concursu omnis frequentiae plena
et illum circum in quo maximam sui partem populus
ostendit, hoc scito, istic tantundem esse uitiorum quantum
hominum. Inter istos quos togatos uides nulla pax est: alter 2.1
in alterius exitium leui compendio ducitur; nulli nisi ex
alterius iniuria quaestus est; felicem oderunt, infelicem con-
temnunt; maiorem grauantur, minori graues sunt; diuersis
stimulantur cupiditatibus; omnia perdita ob leuem uo- 5
luptatem praedamque cupiunt. Non alia quam in ludo
gladiatorio uita est cum isdem uiuentium pugnantiumque.
Ferarum iste conuentus est, nisi quod illae inter se placidae 3.1
sunt morsuque similium abstinent, hi mutua laceratione
satiantur. †Hoc uno† ab animalibus mutis differunt, quod
illa mansuescunt alentibus, horum rabies ipsos a quibus est
nutrita depascitur. 5
  Numquam irasci desinet sapiens, si semel coeperit: 9.1.1
omnia sceleribus ac uitiis plena sunt; plus committitur
quam quod possit coercitione sanari; certatur ingenti
quidem nequitiae certamine. Maior cotidie peccandi cupi-
ditas, minor uerecundia est; expulso melioris aequiorisque 5
respectu quocumque uisum est libido se inpingit, nec furtiua
iam scelera sunt: praeter oculos eunt, adeoque in publicum
missa nequitia est et in omnium pectoribus eualuit ut
innocentia non rara sed nulla sit. Numquid enim singuli aut 2.1
pauci rupere legem? undique uelut signo dato ad fas
nefasque miscendum coorti sunt:
    non hospes ab hospite tutus,
    non socer a genero; fratrum quoque gratia rara est; 5
    imminet exitio uir coniugis, illa mariti;
    lurida terribiles miscent aconita nouercae,
    filius ante diem patrios inquirit in annos.
Et quota ista pars scelerum est? Non descripsit castra ex 3.1
una parte contraria et parentium liberorumque sacramenta
diuersa, subiectam patriae ciuis manu flammam et agmina
infestorum equitum ad conquirendas proscriptorum late-
bras circumuolitantia et uiolatos fontes uenenis et pesti- 5
lentiam manu factam et praeductam obsessis parentibus
fossam, plenos carceres et incendia totas urbes concreman-
tia dominationesque funestas et regnorum publicorumque
exitiorum clandestina consilia, et pro gloria habita quae,
quam diu opprimi possunt, scelera sunt, raptus ac stupra 10
et ne os quidem libidini exceptum. Adde nunc publica 4.1
periuria gentium et rupta foedera et in praedam ualidioris
quidquid non resistebat abductum, circumscriptiones furta
fraudes infitiationes quibus trina non sufficiunt fora. Si
tantum irasci uis sapientem quantum scelerum indignitas 5
exigit, non irascendum illi sed insaniendum est.