Irascimur aut iis a quibus ne accipere quidem potuimus 4.26.1.1
iniuriam, aut iis a quibus accipere iniuriam potuimus. Ex 2.1
prioribus quaedam sine sensu sunt, ut liber quem minutiori-
bus litteris scriptum saepe proiecimus et mendosum lace-
rauimus, ut uestimenta quae, quia displicebant, scidimus:
his irasci quam stultum est, quae iram nostram nec merue- 5
runt nec sentiunt! 'Sed offendunt nos uidelicet qui illa 3.1
fecerunt.' Primum saepe antequam hoc apud nos distin-
guamus irascimur. Deinde fortasse ipsi quoque artifices
excusationes iustas adferent: alius non potuit melius facere
quam fecit, nec ad tuam contumeliam parum didicit; alius 5
non in hoc ut te offenderet fecit. Ad ultimum quid est
dementius quam bilem in homines collectam in res effun-
dere? Atqui ut his irasci dementis est quae anima carent, 4.1
sic mutis animalibus, quae nullam iniuriam nobis faciunt,
quia uelle non possunt; non est enim iniuria nisi a consilio
profecta. Nocere itaque nobis possunt ut ferrum aut lapis,
iniuriam quidem facere non possunt. Atqui contemni se 5.1
quidam putant, ubi idem equi obsequentes alteri equiti,
alteri contumaces sunt, tamquam iudicio, non consuetudine
et arte tractandi quaedam quibusdam subiectiora sint.
Atqui ut his irasci stultum est, ita pueris et non multum a 6.1
puerorum prudentia distantibus; omnia enim ista peccata
apud aequum iudicem pro innocentia habent inprudentiam.
  Quaedam sunt quae nocere non possunt nullamque uim 27.1.1
nisi beneficam et salutarem habent, ut di inmortales, qui nec
uolunt obesse nec possunt; natura enim illis mitis et placida
est, tam longe remota ab aliena iniuria quam a sua. Demen- 2.1
tes itaque et ignari ueritatis illis inputant saeuitiam maris,
inmodicos imbres, pertinaciam hiemis, cum interim nihil
horum quae nobis nocent prosuntque ad nos proprie
derigatur. Non enim nos causa mundo sumus hiemem 5
aestatemque referendi: suas ista leges habent, quibus diuina
exercentur; nimis nos suspicimus, si digni nobis uidemur
propter quos tanta moueantur. Nihil ergo horum in nostram
iniuriam fit, immo contra nihil non ad salutem. Quaedam 3.1
esse diximus quae nocere non possint, quaedam quae nolint.
In iis erunt boni magistratus parentesque et praeceptores
et iudices, quorum castigatio sic accipienda est quomodo
scalpellum et abstinentia et alia quae profutura torquent. 5
Adfecti sumus poena: succurrat non tantum quid patiamur 4.1
sed quid fecerimus, in consilium de uita nostra mittamur;
si modo uerum ipsi nobis dicere uoluerimus, pluris litem
nostram aestimabimus.