Si uolumus aequi rerum omnium iudices esse, hoc pri-
|
4.28.1.1
|
mum nobis persuadeamus, neminem nostrum esse sine
|
|
culpa; hinc enim maxima indignatio oritur: 'nihil peccaui'
|
|
et 'nihil feci'. Immo nihil fateris. Indignamur aliqua admo-
|
|
nitione aut coercitione nos castigatos, cum illo ipso tempore
|
5
|
peccemus, quod adicimus malefactis adrogantiam et con-
|
|
tumaciam. Quis est iste qui se profitetur omnibus legibus
|
2.1
|
innocentem? Vt hoc ita sit, quam angusta innocentia est ad
|
|
legem bonum esse! Quanto latius officiorum patet quam
|
|
iuris regula! Quam multa pietas humanitas liberalitas
|
|
iustitia fides exigunt, quae omnia extra publicas tabulas
|
5
|
sunt! Sed ne ad illam quidem artissimam innocentiae
|
3.1
|
formulam praestare nos possumus: alia fecimus, alia cogi-
|
|
tauimus, alia optauimus, aliis fauimus; in quibusdam in-
|
|
nocentes sumus, quia non successit. Hoc cogitantes aequiores
|
4.1
|
simus delinquentibus, credamus obiurgantibus; utique bonis
|
|
ne irascamur (cui enim non, si bonis quoque?), minime
|
|
dis; non enim illorum <uitio>, sed lege mortalitatis patimur
|
|
quidquid incommodi accidit. 'At morbi doloresque incur-
|
5
|
runt.' Vtique aliquo defungendum est domicilium putre sor-
|
|
titis. Dicetur aliquis male de te locutus: cogita an prior
|
5.1
|
feceris, cogita de quam multis loquaris. Cogitemus, inquam,
|
|
alios non facere iniuriam sed reponere, alios pro nobis
|
|
facere, alios coactos facere, alios ignorantes, etiam eos qui
|
|
uolentes scientesque faciunt ex iniuria nostra non ipsam
|
5
|
iniuriam petere: aut dulcedine urbanitatis prolapsus est, aut
|
|
fecit aliquid, non ut nobis obesset, sed quia consequi ipse
|
|
non poterat, nisi nos reppulisset; saepe adulatio dum blanditur
|
|
offendit. Quisquis ad se rettulerit quotiens ipse in suspi-
|
6.1
|
cionem falsam inciderit, quam multis officiis suis fortuna
|
|
speciem iniuriae induerit, quam multos post odium amare
|
|
coeperit, poterit non statim irasci, utique si sibi tacitus ad
|
|
singula quibus offenditur dixerit 'hoc et ipse commisi'. Sed
|
7.1
|
ubi tam aequum iudicem inuenies? Is qui nullius non uxo-
|
|
rem concupiscit et satis iustas causas putat amandi quod
|
|
aliena est, idem uxorem suam aspici non uult; et fidei
|
|
acerrimus exactor est perfidus, et mendacia persequitur ipse
|
5
|
periurus, et litem sibi inferri aegerrime calumniator patitur;
|
|
pudicitiam seruulorum adtemptari non uult qui non pe-
|
|
percit suae. Aliena uitia in oculis habemus, a tergo nostra
|
8.1
|
sunt: inde est quod tempestiua filii conuiuia pater deterior
|
|
filio castigat, et nihil alienae luxuriae ignoscit qui nihil suae
|
|
negauit, et homicidae tyrannus irascitur, et punit furta
|
|
sacrilegus. Magna pars hominum est quae non peccatis
|
5
|
irascitur sed peccantibus. Faciet nos moderatiores respectus
|
|
nostri, si consuluerimus nos: 'numquid et ipsi aliquid tale
|
|
commisimus? Numquid sic errauimus? Expeditne nobis ista
|
|
damnare?'
|
|