Quam diu quidem nihil tam intolerabile nobis uidetur 5.16.1.1
ut nos expellat e uita, iram, in quocumque erimus statu,
remoueamus. Perniciosa est seruientibus; omnis enim in-
dignatio in tormentum suum proficit et imperia grauiora
sentit quo contumacius patitur. Sic laqueos fera dum iactat 5
adstringit; sic aues uiscum, dum trepidantes excutiunt, plu-
mis omnibus inlinunt. Nullum tam artum est iugum quod
non minus laedat ducentem quam repugnantem: unum
est leuamentum malorum ingentium, pati et necessitati-
bus suis obsequi. Sed cum utilis sit seruientibus adfectuum 2.1
suorum et huius praecipue rabidi atque effreni continen-
tia, utilior est regibus: perierunt omnia ubi quantum ira
suadet fortuna permittit, nec diu potest quae multorum
malo exercetur potentia stare; periclitatur enim ubi eos qui 5
separatim gemunt communis metus iunxit. Plerosque itaque
modo singuli mactauerunt, modo uniuersi, cum illos con-
ferre in unum iras publicus dolor coegisset. Atqui plerique 3.1
sic iram quasi insigne regium exercuerunt, sicut Dareus, qui
primus post ablatum mago imperium Persas et magnam
partem orientis obtinuit. Nam cum bellum Scythis indixisset
orientem cingentibus, rogatus ab Oeobazo nobili sene ut ex 5
tribus liberis unum in solacium patri relinqueret, duorum
opera uteretur, plus quam rogabatur pollicitus omnis se illi
dixit remissurum et occisos in conspectu parentis abiecit,
crudelis futurus si omnis abduxisset. At quanto Xerses faci- 4.1
lior! qui Pythio quinque filiorum patri unius uacationem
petenti quem uellet eligere permisit, deinde quem elegerat in
partes duas distractum ab utroque uiae latere posuit et hac
uictima lustrauit exercitum. Habuit itaque quem debuit exi- 5
tum: uictus et late longeque fusus ac stratam ubique ruinam
suam cernens medius inter suorum cadauera incessit.