Respondisse tibi seruum indignaris libertumque et uxo- 5.35.1.1
rem et clientem: deinde idem de re publica libertatem
sublatam quereris quam domi sustulisti. Rursus, si tacuit
interrogatus, contumaciam uocas. Et loquatur et taceat et 2.1
rideat! 'Coram domino?' inquis. Immo coram patre fami-
liae. Quid clamas? quid uociferaris? quid flagella media cena
petis quod serui loquuntur, quod non eodem loco turba
contionis est, silentium solitudinis? In hoc habes aures, ut 3.1
non modulata tantum et mollia et ex dulci tracta composita-
que accipiant: et risum audias oportet et fletum, et blan-
ditias et lites, et prospera et tristia, et hominum uoces et
fremitus animalium latratusque. Quid miser expauescis ad 5
clamorem serui, ad tinnitum aeris aut ianuae inpulsum?
cum tam delicatus fueris, tonitrua audienda sunt. Hoc quod 4.1
de auribus dictum est transfer ad oculos, qui non minus
fastidio laborant si male instituti sunt: macula offenduntur
et sordibus et argento parum splendido et stagno non ad
solum perlucente. Hi nempe oculi, qui non ferunt nisi 5.1
uarium ac recenti cura nitens marmor, qui mensam nisi
crebris distinctam uenis, qui nolunt domi nisi auro pretio-
siora calcare, aequissimo animo foris et scabras lutosasque
semitas spectant et maiorem partem occurrentium squa- 5
lidam, parietes insularum exesos rimosos inaequales. Quid
ergo aliud est quod illos in publico non offendat, domi
moueat, quam opinio illic aequa et patiens, domi morosa et
querula?
  Omnes sensus perducendi sunt ad firmitatem; natura 36.1.1
patientes sunt, si animus illos desît corrumpere, qui cotidie
ad rationem reddendam uocandus est. Faciebat hoc Sextius,
ut consummato die, cum se ad nocturnam quietem rece-
pisset, interrogaret animum suum: 'quod hodie malum 5
tuum sanasti? Cui uitio obstitisti? Qua parte melior es?'
Desinet ira et moderatior erit quae sciet sibi cotidie ad 2.1
iudicem esse ueniendum. Quicquam ergo pulchrius hac
consuetudine excutiendi totum diem? Qualis ille somnus
post recognitionem sui sequitur, quam tranquillus, quam
altus ac liber, cum aut laudatus est animus aut admonitus 5
et speculator sui censorque secretus cognouit de moribus
suis! Vtor hac potestate et cotidie apud me causam dico. 3.1
Cum sublatum e conspectu lumen est et conticuit uxor
moris iam mei conscia, totum diem meum scrutor factaque
ac dicta mea remetior; nihil mihi ipse abscondo, nihil
transeo. Quare enim quicquam ex erroribus meis timeam, 5
cum possim dicere: 'uide ne istud amplius facias, nunc
tibi ignosco. In illa disputatione pugnacius locutus es: noli 4.1
postea congredi cum imperitis; nolunt discere qui numquam
didicerunt. Illum liberius admonuisti quam debebas, itaque
non emendasti sed offendisti: de cetero uide, [ne] non tan-
tum an uerum sit quod dicis, sed an ille cui dicitur ueri pati- 5
ens sit: admoneri bonus gaudet, pessimus quisque rectorem
asperrime patitur.