Male de te existimas, si inutilis es nisi adflicto, 6.35.1.1
si rebus bonis supervacuus es. Quemadmodum te et
in dubiis et in adversis et in laetis sapienter geris, ut
dubia prudenter tractes, adversa fortiter, laeta moderate,
ita in omnia utilem te exhibere amico potes. Adversa 5
eius nec deserueris nec optaveris; multa nihilo minus,
ut non optes, in tanta varietate, quae tibi materiam
exercendae fidei praebeant, incident. Quemadmodum, 2.1
qui optat divitias alicui in hoc, ut illarum ipse partem
ferat, quamvis pro illo videatur optare, sibi prospicit,
sic, qui optat amico aliquam necessitatem, quam ad-
iutorio suo fideque discutiat, quod est ingrati, se illi 5
praefert et tanti existimat illum miserum esse, ut ipse
gratus sit, ob hoc ipsum ingratus; exonerare enim se
vult et gravi sarcina liberare. Multum interest, utrum 3.1
properes referre gratiam, ut reddas beneficium, an ne
debeas. Qui reddere vult, illius se commodo aptabit
et idoneum illi venire tempus volet; qui nihil aliud
quam ipse liberari vult, quo modo cumque ad hoc cupiet 5
pervenire, quod est pessimae voluntatis. "Ista" inquit 4.1
"festinatio nimium grati est!" Id apertius exprimere
non possum, quam si repetivero, quod dixi: Non vis
reddere acceptum beneficium, sed effugere. Hoc dicere
videris: "Quando isto carebo? quocumque modo mihi 5
laborandum est, ne isti obligatus sim." Si optares,
ut illi de suo solveres, multum abesse videreris a
grato; hoc, quod optas, iniquius est: execraris enim
illum et caput sanctum tibi dira precatione defigis.
Nemo, ut existimo, de inmanitate animi tui dubitaret, 5.1
si aperte illi paupertatem, si captivitatem, si famem
ac metum inprecareris; at quid interest, utrum vox
ista sit voti tui an vis? aliquid enim horum optas.
I nunc et hoc esse grati puta, quod ne ingratus qui- 5
dem faceret, qui modo non usque in odium, sed tan-
tum usque ad infitiationem beneficii perveniret!