Ergo cum animum sapientis intuemur potentem 7.8.1.1
omnium et per universa dimissum, omnia illius esse
dicimus, cum ad hoc ius cottidianum, si ita res tulerit,
capite censebitur. Multum interest, possessio eius
animo ac magnitudine aestimetur an censu. Haec uni- 2.1
versa habere, de quibus loqueris, abominabitur. Non
referam tibi Socraten, Chrysippum, Zenonem et ceteros
magnos quidem viros, maiores quidem, quia in laudem
vetustorum invidia non obstat. Paulo ante Demetrium 5
rettuli, quem mihi videtur rerum natura nostris tulisse
temporibus, ut ostenderet nec illum a nobis corrumpi
nec nos ab ullo corrigi posse, virum exactae, licet
neget ipse, sapientiae firmaeque in iis, quae proposuit,
constantiae, eloquentiae vero eius, quae res fortissimas 10
deceat, non concinnatae nec in verba sollicitae, sed
ingenti animo, prout inpetus tulit, res suas prose-
quentis. Huic non dubito quin providentia et talem 3.1
vitam et talem dicendi facultatem dederit, ne aut
exemplum saeculo nostro aut convicium deesset. Deme-
trio si res nostras aliquis deorum possidendas velit
tradere sub lege certa, ne liceat donare, adfirmaverim 5
repudiaturum dicturumque: 'Ego vero me ad istud 9.1.1
inextricabile pondus non adligo nec in altam faecem
rerum hunc expeditum hominem demitto. Quid ad
me defers populorum omnium mala? quae ne daturus
quidem acciperem, quoniam multa video, quae me do- 5
nare non deceat. Volo sub conspectu meo ponere, quae
gentium oculos regumque praestringunt, volo intueri
pretia sanguinis animarumque vestrarum. Prima mihi 2.1
luxuriae spolia propone, sive illa vis per ordinem ex-
pandere sive, ut est melius, in unum acervum dare.
Video elaboratam scrupulosa distinctione testudinem
et foedissimorum pigerrimorumque animalium testas 5
ingentibus pretiis emptas, in quibus ipsa illa, quae
placet, varietas subditis medicamentis in similitudinem
veri coloratur. Video istic mensas et aestimatum
lignum senatorio censu, eo pretiosius, quo illud in
plures nodos arboris infelicitas torsit. Video istic 3.1
crystallina, quorum accendit fragilitas pretium; omnium
enim rerum voluptas apud inperitos ipso, quo fugari
debet, periculo crescit. Video murrea pocula; parum
scilicet luxuria magno fuerit, nisi, quod vomant, capa- 5
cibus gemmis inter se propinaverint. Video uniones 4.1
non singulos singulis auribus conparatos; iam enim
exercitatae aures oneri ferundo sunt; iunguntur inter
se et insuper alii binis superponuntur; non satis mu-
liebris insania viros superiecerat, nisi bina ac terna 5
patrimonia auribus singulis pependissent. Video sericas 5.1
vestes, si vestes vocandae sunt, in quibus nihil est,
quo defendi aut corpus aut denique pudor possit, qui-
bus sumptis parum liquido nudam se non esse iurabit;
hae ingenti summa ab ignotis etiam ad commercium 5
gentibus accersuntur, ut matronae nostrae ne adulteris
quidem plus sui in cubiculo, quam in publico ostendant.
Quid agis, avaritia? quot rerum caritate aurum tuum 10.1.1
victum est! omnia ista, quae rettuli, in maiore honore
pretioque sunt. Nunc volo tuas opes recognoscere,
lamnas utriusque materiae, ad quam cupiditas nostra
caligat. At mehercules terra, quae, quidquid utile 2.1
futurum nobis erat, protulit, ista defodit et mersit et
ut noxiosis rebus ac malo gentium in medium prodi-
turis toto pondere incubuit. Video ferrum ex isdem
tenebris esse prolatum, quibus aurum et argentum, ne 5
aut instrumentum in caedes mutuas deesset aut pretium.
Et tamen adhuc ista aliquam materiam habent; est, 3.1
in quo errorem animorum oculus subsequi possit. Video
istic diplomata et syngraphas et cautiones, vacua ha-
bendi simulacra, umbracula avaritiae quaedam laboran-
tis, per quae decipiat animum inanium opinione gau- 5
dentem; quid enim ista sunt, quid fenus et calendarium
et usura, nisi humanae cupiditatis extra naturam quae-
sita nomina? Possum de rerum natura queri, quod 4.1
aurum argentumque non interius absconderit, quod non
illis maius, quam quod detrahi posset, pondus iniecerit:
quid sunt istae tabellae, quid conputationes et venale
tempus et sanguinulentae centesimae? voluntaria mala 5
ex constitutione nostra pendentia, in quibus nihil est,
quod subici oculis, quod teneri manu possit, inanis
avaritiae somnia. O miserum, si quem delectat patri- 5.1
monii sui liber magnus et vasta spatia terrarum colenda
per vinctos et inmensi greges pecorum per provincias
ac regna pascendi et familia bellicosis nationibus maior
et aedificia privata laxitatem urbium magnarum vin- 5
centia! Cum bene ista, per quae divitias suas disposuit 6.1
ac fudit, circumspexerit superbumque se fecerit, quid-
quid habet, ei, quod cupit, conparet: pauper est. Dimitte
me et illis divitiis meis redde; ego regnum sapientiae novi,
magnum, securum; ego sic omnia habeo, ut omnium sint.' 5