| Hic locus fabulam poscit. Pythagoricus quidam | 7.21.1.1 |
| emerat a sutore phaecasia, rem magnam, non prae- | |
| sentibus nummis. Post aliquot dies venit ad tabernam | |
| redditurus et, cum clusam diu pulsaret, fuit, qui diceret: | |
| 'Quid perdis operam? sutor ille, quem quaeris, elatus, | 5 |
| conbustus est; quod nobis fortasse molestum est, qui | |
| in aeternum nostros amittimus, tibi minime, qui scis | |
| futurum, ut renascatur', iocatus in Pythagoricum. At | 2.1 |
| philosophus noster tres aut quattuor denarios non in- | |
| vita manu domum rettulit subinde concutiens; deinde, | |
| cum reprehendisset hanc suam non reddendi tacitam | |
| voluptatem, intellegens adrisisse illud lucellum sibi | 5 |
| redit ad eandem tabernam et ait: 'Ille tibi vivit; | |
| redde, quod debes.' Deinde per clostrum, qua se con- | |
| missura laxaverat, quattuor denarios in tabernam in- | |
| seruit ac misit poenas a se exigens inprobae cupiditatis, | |
| ne alieno adsuesceret. | 10 |
| Quod debes, quaere, cui reddas, et, si nemo poscet, | 22.1.1 |
| ipse te adpella; malus an bonus sit, ad te non per- | |
| tinet; redde et accusa. Oblitus es, quemadmodum inter | |
| vos officia divisa sint: illi oblivio imperata est, tibi | |
| meminisse mandavimus. Errat tamen, si quis existimat, | 5 |
| cum dicimus eum, qui beneficium dedit, oblivisci opor- | |
| tere, excutere nos illi memoriam rei praesertim hone- | |
| stissimae; quaedam praecipimus ultra modum, ut ad | |
| verum et suum redeant. Cum dicimus: 'meminisse non | 2.1 |
| debet', hoc volumus intellegi: 'praedicare non debet | |
| nec iactare nec gravis esse'. Quidam enim beneficium, | |
| quod dederunt, omnibus circulis narrant; hoc sobrii | |
| locuntur, hoc ebrii non continent, hoc ignotis ingerunt, | 5 |
| hoc amicis conmittunt; ut haec nimia et exprobratrix | |
| memoria subsideret, oblivisci eum, qui dedit, iussimus | |
| et plus imperando, quam praestari poterat, silentium | |
| suasimus. Quotiens parum fiduciae est in iis, quibus | 23.1.1 |
| imperes, amplius exigendum est, quam sat est, ut prae- | |
| stetur, quantum sat est. In hoc omnis hyperbole | |
| extenditur, ut ad verum mendacio veniat. Itaque | |
| ille, cum dixit: | 5 |
| 'Qui candore nives anteirent, cursibus auras', | |
| quod non poterat fieri, dixit, ut crederetur, quantum | |
| plurimum posset. Et qui dixit: | |
| 'His inmobilior scopulis, violentior amne', | |
| ne hoc quidem se persuasurum putavit aliquem tam | 10 |
| inmobilem esse quam scopulum. Numquam tantum | 2.1 |
| sperat hyperbole, quantum audet, sed incredibilia ad- | |
| firmat, ut ad credibilia perveniat. Cum dicimus: 'Qui | |
| beneficium dedit, obliviscatur', hoc dicimus: 'similis sit | |
| oblito; memoria eius non adpareat nec incurrat'. Cum | 3.1 |
| dicimus beneficium repeti non oportere, non ex toto | |
| repetitionem tollimus; saepe enim opus est malis ex- | |
| actore, etiam bonis admonitione. Quid ergo? occasio- | |
| nem ignoranti non ostendam? necessitates illi meas | 5 |
| non detegam? quare nescisse se aut mentiatur aut | |
| doleat? Interveniat aliquando admonitio, sed vere- | |
| cunda, quae non poscat nec in ius vocet. |