Ab Antigono Cynicus petit talentum: respondit 2.17.1.1
plus esse, quam quod Cynicus petere deberet; repulsus
petit denarium: respondit minus esse, quam quod regem
deceret dare. 'Turpissima eiusmodi cavillatio est:
invenit, quomodo neutrum daret. In denario regem, 5
in talento Cynicum respexit, cum posset et denarium
tamquam Cynico dare et talentum tamquam rex. Ut
sit aliquid maius, quam quod Cynicus accipiat, nihil
tam exiguum est, quod non honeste regis humanitas
tribuat.' Si me interrogas, probo; est enim intolera- 2.1
bilis res poscere nummos et contemnere. Indixisti
pecuniae odium; hoc professus es, hanc personam in-
duisti: agenda est. Iniquissimum est te pecuniam sub
gloria egestatis adquirere. Adspicienda ergo non minus 5
sua cuique persona est quam eius, de quo iuvando
quis cogitat. Volo Chrysippi nostri uti similitudine 3.1
de pilae lusu, quam cadere non est dubium aut mittentis
vitio aut excipientis; tum cursum suum servat, ubi
inter manus utriusque apte ab utroque et iactata et
excepta versatur. Necesse est autem lusor bonus aliter 5
illam conlusori longo, aliter brevi mittat. Eadem
beneficii ratio est: nisi utrique personae, dantis et
accipientis, aptatur, nec ab hoc exibit nec ad illum
perveniet, ut debet. Si cum exercitato et docto nego- 4.1
tium est, audacius pilam mittemus; utcumque enim
venerit, manus illam expedita et agilis repercutiet; si
cum tirone et indocto, non tam rigide nec tam excusse
sed languidius et in ipsam eius derigentes manum 5
remisse occurremus. Idem faciendum est in beneficiis:
quosdam doceamus et satis iudicemus, si conantur, si
audent, si volunt. Facimus autem plerumque ingratos 5.1
et, ut sint, favemus, tamquam ita demum magna sint
beneficia nostra, si gratia illis referri non potuit; ut
malignis lusoribus propositum est conlusorem traducere,
cum damno scilicet ipsius lusus, qui non potest, nisi 5
consentitur, extendi. Multi sunt tam pravae naturae, 6.1
ut malint perdere, quae praestiterunt, quam videri re-
cepisse, superbi et inputatores; quanto melius quanto-
que humanius id agere, ut illis quoque partes suae
constent, et favere, ut gratia sibi referri possit, benigne 5
omnia interpretari, gratias agentem non aliter, quam
si referat, audire, praebere se facilem ad hoc, ut, quem
obligavit, etiam exolvi velit! Male audire solet fene- 7.1
rator, si acerbe exigit, aeque, si in recipiendo tardus
ac difficilis moras quaerit. Beneficium tam recipiendum
est quam non exigendum. Optimus ille, qui facile
dedit, numquam exegit, reddi gavisus est, bona fide, 5
quid praestitisset, oblitus, qui accipientis animo recepit.