'Qui accepit' inquit 'beneficium, licet animo beni- 2.32.1.1
gnissimo acceperit, nondum consummavit officium suum;
restat enim pars reddendi; sicut in lusu est aliquid
pilam scite ac diligenter excipere, sed non dicitur bonus
lusor, nisi qui apte et expedite remisit, quam acceperat.' 5
Exemplum hoc dissimile est; quare? quia huius rei 2.1
laus in corporis motu est et in agilitate, non in animo;
explicari itaque totum debet, de quo oculis iudicatur.
Nec tamen ideo non bonum lusorem dicam, qui pilam,
ut oportebat, excepit, si per ipsum mora, quo minus 5
remitteret, non fuit. 'Sed quamvis' inquit 'arti ludentis 3.1
nihil desit, quia partem quidem fecit, sed partem, quam
non fecit, potest facere, lusus ipse inperfectus est, qui
consummatur vicibus mittendi ac remittendi.' Nolo 4.1
diutius hoc refellere; existimemus ita esse, desit aliquid
lusui, non lusori; sic et in hoc, de quo disputamus,
deest aliquid rei datae, cui par alia debetur, non animo,
qui animum parem sibi nanctus est et, quantum in 5
illo est, quod voluit, effecit.
  Beneficium mihi dedit, accepi non aliter, quam 33.1.1
ipse accipi voluit: iam habet, quod petit, et quod unum
petit, ergo gratus sum. Post hoc usus mei restat et
aliquod ex homine grato commodum; hoc non inperfecti
officii reliqua pars est, sed perfecti accessio. Facit 2.1
Phidias statuam; alius est fructus artis, alius artificii:
artis est fecisse, quod voluit, artificii fecisse cum fructu;
perfecit opus suum Phidias, etiam si non vendidit.
Triplex illi fructus est operis sui: unus conscientiae; 5
hunc absoluto opere percipit; alter famae; tertius uti-
litatis, quem adlatura est aut gratia aut venditio aut
aliqua commoditas. Sic beneficii fructus primus ille 3.1
est conscientiae: hunc percipit, qui, quo voluit, munus
suum pertulit; secundus <et tertius> est et famae et eorum,
quae praestari in vicem possunt. Itaque cum benigne
acceptum est beneficium, qui dedit, gratiam quidem 5
iam recepit, mercedem nondum; debeo itaque, quod
extra beneficium est, ipsum quidem bene accipiendo
persolvi.