LIBER III
  Non referre beneficiis gratiam et est turpe et 3.1.1.1
apud omnes habetur, Aebuti Liberalis; ideo de in-
gratis etiam ingrati queruntur, cum interim hoc omni-
bus haeret, quod omnibus displicet, adeoque in con-
trarium itur, ut quosdam habeamus infestissimos non 5
post beneficia tantum sed propter beneficia. Hoc pra- 2.1
vitate naturae accidere quibusdam non negaverim, plu-
ribus, quia memoriam tempus interpositum subducit.
Nam quae recentia apud illos viguerunt, ea interiecto
spatio obsolescunt; de quibus fuisse mihi tecum dispu- 5
tationem scio, cum tu illos non ingratos vocares sed
oblitos, tamquam ea res ingratum excuset, quae facit,
aut, quia hoc accidit alicui, non sit ingratus, cum hoc
non accidat nisi ingrato. Multa sunt genera ingrato- 3.1
rum, ut furum, ut homicidarum, quorum una culpa
est, ceterum in partibus varietas magna; ingratus <est,>
qui beneficium accepisse se negat, quod accepit, in-
gratus est, qui dissimulat, ingratus, qui non reddit, 5
ingratissimus omnium, qui oblitus est. Illi enim si 4.1
non solvunt, tamen debent, et extat apud illos vestigium
certe meritorum intra malam conscientiam inclusorum;
aliquando ad referendam gratiam converti ex aliqua
causa possunt, si illos pudor admonuerit, si subita 5
honestae rei cupiditas, qualis solet ad tempus etiam
in malis pectoribus exurgere, si invitaverit facilis
occasio; hic numquam fieri gratus potest, cui beneficium
totum elapsum est. Et utrum tu peiorem vocas, apud
quem gratia beneficii intercidit, an apud quem etiam 10
memoria? Vitiosi oculi sunt, qui lucem reformidant, 5.1
caeci, qui non vident; et parentes suos non amare in-
pietas est, non adgnoscere insania.