Utinam quidem persuadere possemus, ut pecunias 3.15.1.1
creditas tantum a volentibus acciperent! utinam nulla
stipulatio emptorem venditori obligaret nec pacta con-
ventaque inpressis signis custodirentur, fides potius illa
servaret et aecum colens animus! Sed necessaria 2.1
optimis praetulerunt et cogere fidem quam expectare
malunt. Adhibentur ab utraque parte testes; ille per
tabulas plurium nomina interpositis parariis facit; ille
non est interrogatione contentus, nisi reum manu sua 5
tenuit. O turpem humani generis fraudis ac nequitiae 3.1
publicae confessionem! anulis nostris plus quam animis
creditur. In quid isti ornati viri adhibiti sunt? in
quid inprimunt signa? nempe ne ille neget accepisse
se, quod accepit. Hos incorruptos viros et vindices 5
veritatis existimas? at his ipsis non aliter statim pe-
cuniae conmittentur. Ita non honestius erat a quibus-
dam fidem falli, quam ab omnibus perfidiam timeri?
Hoc unum deest avaritiae, ut beneficia sine sponsore 4.1
non demus. Generosi animi est et magnifici iuvare,
prodesse; qui dat beneficia, deos imitatur, qui repetit,
feneratores. Quid illos, dum vindicamus, in turbam
sordidissimam redigimus? 5
  'Plures' inquit 'ingrati erunt, si nulla adversus 16.1.1
ingratum datur actio.' Immo pauciores, quia maiore
dilectu dabuntur beneficia. Deinde non expedit notum
omnibus fieri, quam multi ingrati sint; pudorem enim
rei tollet multitudo peccantium, et desinet esse probri 5
loco commune maledictum. Numquid iam ulla repudio 2.1
erubescit, postquam inlustres quaedam ac nobiles femi-
nae non consulum numero sed maritorum annos suos
conputant et exeunt matrimonii causa, nubunt repudii?
Tamdiu istuc timebatur, quamdiu rarum erat; quia 5
nulla sine divortio acta sunt, quod saepe audiebant,
facere didicerunt. Numquid iam ullus adulterii pudor 3.1
est, postquam eo ventum est, ut nulla virum habeat,
nisi ut adulterum inritet? Argumentum est deformitatis
pudicitia. Quam invenies tam miseram, tam sordidam,
ut illi satis sit unum adulterorum par, nisi singulis 5
divisit horas? et non sufficit dies omnibus, nisi apud
alium gestata est, apud alium mansit. Infrunita et
antiqua est, quae nesciat matrimonium vocari unum
adulterium. Quemadmodum horum delictorum iam 4.1
evanuit pudor, postquam res latius evagata est, ita
ingratos plures efficies et avidiores, si numerare se
coeperint.