'Dicitis' inquit 'beneficium creditum insolubile 4.12.1.1
esse, creditum autem non est res per se expetenda.'
Cum creditum dicimus, imagine et translatione utimur;
sic enim et legem dicimus iusti iniustique regulam
esse, et regula non est res per se expetenda. Ad haec 5
verba demonstrandae rei causa descendimus; cum dico
creditum, intellegitur tamquam creditum. Vis scire?
adicio insolubile, cum creditum nullum non solvi aut
possit aut debeat. Adeo beneficium utilitatis causa 2.1
dandum non est, ut saepe, quemadmodum dixi, cum
damno ac periculo dandum sit. Sic latronibus circum-
ventum defendo, ut tuto transire permittatur; reum
gratia laborantem tueor et hominum potentium factio- 5
nem in me converto, quas illi detraxero sordes, sub
accusatoribus isdem fortasse sumpturus, cum abire in
partem alteram possim et securus spectare aliena cer-
tamina; spondeo pro iudicato et suspensis amici bonis
libellum deicio creditoribus eius me obligaturus; ut 10
possim servare proscriptum, ipse proscriptionis pericu-
lum adeo. Nemo Tusculanum aut Tiburtinum para- 3.1
turus salubritatis causa et aestivi secessus, quoto anno
empturus sit, disputat; cui e re sit, tuendum est. Eadem 4.1
in beneficio ratio est; nam quom interrogaveris, quid
reddat, respondebo: bonam conscientiam. Quid reddat
beneficium? dic tu mihi, quid reddat iustitia, quid in-
nocentia, quid magnitudo animi, quid pudicitia, quid 5
temperantia; si quicquam praeter ipsas, <ipsas> non petis.
In quid mundus vices suas solvit? in quid sol diem 5.1
extendit et contrahit? omnia ista beneficia sunt, fiunt
enim nobis profutura. Quomodo mundi officium est
circumagere rerum ordinem, quomodo solis loca mutare,
ex quibus oriatur, in quae cadat, et haec salutaria 5
nobis facere sine praemio, ita viri officium est inter
alia et beneficium dare. Quare ergo dat? ne non det,
ne occasionem bene faciendi perdat.