Sed longius nos inpetus evehit provocante materia; 1.10.1.1
itaque sic finiamus, ne in nostro saeculo culpa sub-
sidat. Hoc maiores nostri questi sunt, hoc nos queri-
mur, hoc posteri nostri querentur, eversos mores, re-
gnare nequitiam, in deterius res humanas et omne 5
nefas labi; at ista eodem stant loco stabuntque, paulum
dumtaxat ultro aut citro mota, ut fluctus, quos aestus
accedens longius extulit, recedens interiore litorum
vestigio tenuit. Nunc in adulteria magis quam in alia 2.1
peccabitur, abrumpetque frenos pudicitia; nunc con-
viviorum vigebit furor et foedissimum patrimoniorum
exitium, culina; nunc cultus corporum nimius et formae
cura prae se ferens animi deformitatem; nunc in petu- 5
lantiam et audaciam erumpet male dispensata libertas;
nunc in crudelitatem privatam ac publicam ibitur bello-
rumque civilium insaniam, qua omne sanctum ac sacrum
profanetur; habebitur aliquando ebrietati honor, et
plurimum meri cepisse virtus erit. Non expectant uno 3.1
loco vitia, sed mobilia et inter se dissidentia tumultu-
antur, pellunt in vicem fuganturque; ceterum idem
semper de nobis pronuntiare debebimus, malos esse
nos, malos fuisse,—invitus adiciam, et futuros esse. 5
Erunt homicidae, tyranni, fures, adulteri, raptores, 4.1
sacrilegi, proditores; infra omnia ista ingratus est, nisi
quod omnia ista ab ingrato sunt, sine quo vix ullum
magnum facinus adcrevit. Hoc tu cave tamquam maxi-
mum crimen ne admittas, ignosce tamquam levissimo, 5
si admissum est. Haec est enim iniuriae summa:
beneficium perdidisti. Salvum est enim tibi ex illo,
quod est optimum: dedisti. Quemadmodum autem cu- 5.1
randum est, ut in eos potissimum beneficia conferamus,
qui grate responsuri erunt, ita quaedam, etiam si male
de illis sperabitur, faciemus tribuemusque, non solum
si iudicabimus ingratos fore, sed si sciemus fuisse. 5
Tamquam si filios alicui restituere potero magno peri-
culo liberatos sine ullo meo, non dubitabo. Dignum
etiam inpendio sanguinis mei tuebor et in partem
discriminis veniam; indignum si eripere latronibus po-
tero clamore sublato, salutarem vocem homini non 10
pigebit emittere.